Written by: Internet

Δίκαιο και Internet 2008 (Μέρος 3)

Δίκαιο και Internet 2008 Μέρος 3 1

Μοιραστείτε το άρθρο

This entry is part 3 of 4 in the series Δίκαιο και Internet

Δίκαιο και Internet – Μέρος 3ο (2008)

Η Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων

Καιρός ήταν να πάρει και η χώρα μας μια πρωτιά σ’ ό,τι αφορά τη χρήση του Internet. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση των οργανισμών Privacy International και Electronic Privacy Information Center για το έτος 2007, η Ελλάδα παρείχε την καλύτερη προστασία στα προσωπικά δεδομένα των πολιτών της (προστασία του ιδιωτικού απορρήτου) από τις 47 χώρες που κάλυψε η σχετική έρευνα. Η χώρα μας αναγνωρίστηκε ως η μοναδική που λαμβάνει ικανοποιητικά μέτρα ασφαλείας κατά της κατάχρησης των προσωπικών δεδομένων. Εκείνο που επισημάνθηκε στην έκθεση ήταν ότι η προστασία του ιδιωτικού απορρήτου στο Διαδίκτυο επιδεινώθηκε σημαντικά κατά το έτος 2007, κυρίως στις προηγμένες δυτικές χώρες, από τις προσπάθειες των κυβερνήσεων και των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων να αποκτήσουν έλεγχο στα προσωπικά δεδομένα των πολιτών τα οποία διακινούνται online.

Η κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί τα επόμενα χρόνια και από μια σειρά νέων μέτρων παρακολούθησης των πολιτών, όπως είναι οι νέες ταυτότητες και οι κάμερες παρακολούθησης. Μεγάλες χώρες, όπως η ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα, ανήκουν στον αντίποδα της λίστας, ασκούν δηλαδή μεγαλύτερο έλεγχο στα προσωπικά δεδομένα των πολιτών τους, και αυτό για δύο κυρίως λόγους όπως επισημαίνουν οι ειδικοί : για λόγους εθνικής ασφαλείας και για την καταγραφή των δεδομένων για επιχειρηματικούς σκοπούς. Πάντως, τον Μάρτιο του 2008 γερμανικό δικαστήριο απαγόρευσε την πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα των πολιτών που αφορούν τις τηλεφωνικές επικοινωνίες και τη χρήση του Internet. Το δικαστήριο έκρινε ότι οι διωκτικές αρχές μπορούν να έχουν πρόσβαση σ’ αυτά τα δεδομένα μόνο σε περιπτώσεις ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων και μετά από δικαστική απόφαση.

Δίκαιο και Internet 2008 Μέρος 3 2
Δίκαιο και Internet 2008 Μέρος 3 2

Οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών θα έχουν την υποχρέωση διατήρησης των τεχνικών δεδομένων των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων και της πρόσβασης στο Internet για ένα εξάμηνο, όπως προβλέπει σχετικός νόμος που ψηφίσθηκε τον Ιανουάριο του 2008, αλλά θα υποχρεούνται να τα παραδίδουν στις διωκτικές αρχές μόνο σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις. Σχετικός νόμος για την ηλεκτρονική παρακολούθηση των διαδικτυακών και τηλεφωνικών επικοινωνιών των πολιτών ψηφίστηκε στη Σουηδία τον Μάιο του 2008 και προβλέπει ότι όλες οι διακινούμενες πληροφορίες θα περνούν μέσα από φίλτρα για τον εντοπισμό τυχόν κρυπτογραφημένων μηνυμάτων ή συνθηματικών λέξεων. Η αντίδραση ενάντια στον νόμο ήταν άμεση από μεγάλη μερίδα Σουηδών πολιτών, οι οποίοι τονίζουν ότι θα πρέπει να ελέγχονται και οι αρχές και όχι μόνο οι απλοί πολίτες.

Έναν ανάλογο νόμο σκέφτεται να εφαρμόσει η κυβέρνηση της Μεγάλης Βρετανίας, κάνοντας μια σχετική ανακοίνωση τον Οκτώβριο του 2008. Στο πλαίσιο της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, προτίθεται να δημιουργήσει μια τεράστια βάση δεδομένων όπου θα καταγράφονται όλα τα τηλεφωνήματα, τα e-mails αλλά και οι πληροφορίες που διακινούνται στο Διαδίκτυο, αλλά όχι και το περιεχόμενο των επικοινωνιών. Και στην περίπτωση της Μεγάλης Βρετανίας έντονες υπήρξαν οι αντιδράσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης αλλά και από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Σύμφωνα με το νόμο περί διατήρησης των τηλεπικοινωνιακών δεδομένων (data retention), ο οποίος εφαρμόζεται ήδη στις ΗΠΑ και σε πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ, οι πάροχοι τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών υποχρεούνται να διατηρούν για έξι μήνες τα στοιχεία από τις επικοινωνίες των πελατών τους, όπως είναι η πηγή και ο αποδέκτης κάθε τηλεφωνικής κλήσης, γραπτού μηνύματος (sms) αλλά και μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) καθώς και την ώρα της επικοινωνίας, αλλά όχι το περιεχόμενό της.

Πάντως, είναι γεγονός ότι από τότε που άρχισε να ισχύει ο νόμος αυτός, έχει αλλάξει ριζικά η τηλεπικοινωνιακή συμπεριφορά των πολιτών, καθώς ένα μεγάλο ποσοστό δηλώνει ότι έχει ήδη περιορίσει σημαντικά τις εμπιστευτικές του συνομιλίες με τα ηλεκτρονικά μέσα ή σκοπεύει να το κάνει πολύ σύντομα. Σύμφωνα με νομοσχέδιο που κατατέθηκε από το ελληνικό υπουργείο Δικαιοσύνης τον Μάιο του 2008 στη Βουλή προβλέπεται να αντιμετωπίζεται ως κακούργημα η μαγνητοφώνηση ή η μαγνητοσκόπηση τηλεφωνικών ή προφορικών συνομιλιών. Το υλικό αυτό δεν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αποδεικτικό στα δικαστήρια εκτός από τις περιπτώσεις τέλεσης ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων ή θεμάτων που έχουν να κάνουν με τη δημόσια ασφάλεια.

Στη χώρα μας, σχετικός είναι ο Ν. 3471/2006 «Προστασία προσωπικών δεδομένων στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών», όπου αναφέρεται ότι οποιαδήποτε επεξεργασία προσωπικών δεδομένων πρέπει να γίνεται με τη συγκατάθεση του πολίτη. Για να επικοινωνήσει μια εταιρεία τηλεφωνικά μ’ έναν συνδρομητή για καθαρά διαφημιστικό σκοπό, θα πρέπει να έχει λάβει προηγουμένως τη συγκατάθεσή του. Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα τηρεί  ένα μητρώο με τα στοιχεία όσων πολιτών δεν επιθυμούν να λαμβάνουν διαφημιστικό υλικό και οι υπεύθυνοι επεξεργασίας των σχετικών αρχείων είναι υποχρεωμένοι να συμβουλεύονται αυτό το μητρώο πριν από κάθε επεξεργασία στοιχείων, ώστε να μην στέλνουν διαφημιστικό υλικό σε άτομα που δεν το επιθυμούν.

Η IP Διεύθυνση ως Προσωπικό Δεδομένο

Ένα από τα πιο ακανθώδη νομικά ζητήματα του Διαδικτύου είναι και το αν η IP διεύθυνση (IP address) πρέπει να θεωρείται προσωπικό δεδομένο ή όχι. Οι κυβερνήσεις κάποιων ισχυρών κρατών πιέζουν ώστε να μην θεωρείται προσωπικό δεδομένο και αυτό για να μπορούν να έχουν εύκολη και άμεση πρόσβαση στα διαδικτυακά στοιχεία των χρηστών του Internet και άρα προοπτικές για άκρατη αστυνόμευση και φακέλωμα, επικαλούμενες πάντα το περίφημο δόγμα του πολέμου κατά της τρομοκρατίας.

Τον Οκτώβριο του 2008, η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επιβεβαίωσε ότι η IP διεύθυνση, που είναι μοναδική για κάθε χρήστη όταν αυτός συνδέεται στο Internet, εξακολουθεί να αποτελεί προσωπικό δεδομένο και ως τέτοιο θα πρέπει να προστατεύεται. Όμως, εκείνο που θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας είναι ότι η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου απλά γνωμοδοτεί και η άποψή του δεν δεσμεύει καθόλου το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα κληθεί να πάρει τις οριστικές αποφάσεις για την αναθεώρηση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων στο Διαδίκτυο, που είναι γνωστή με τον όρο e-privacy.

Εκείνο στο οποίο συμφωνούν πολλοί ειδικοί του χώρου είναι ότι θα πρέπει να βρεθεί μια χρυσή τομή ανάμεσα στην ελευθερία έκφρασης και δράσης, την ασφάλεια πολιτών και δεδομένων, την προστασία των καταναλωτών αλλά και τη δυνατότητα των εταιρειών να χρησιμοποιούν προσωπικά δεδομένα προκειμένου να αναπτύσσουν χρήσιμες υπηρεσίες ή και των δημοσίων υπηρεσιών προκειμένου να αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα σοβαρά εγκλήματα ή ζητήματα εθνικής ασφαλείας.

Το Google και τα Προσωπικά Δεδομένα

 Μετά την μεγάλη απήχηση αλλά και την κριτική που δέχθηκαν τα προγράμματα Google Maps και Google Earth, η γνωστή εταιρεία δημιούργησε και έθεσε σε εφαρμογή και το πρόγραμμα Google Street View, σύμφωνα με το οποίο χρησιμοποιεί έντεκα φωτογραφικές μηχανές σ’ ένα όχημα (Google-cam) το οποίο περιφέρεται σε μεγάλες πόλεις και φωτογραφίζει σε εύρος 360 μοιρών κτίρια, πρόσωπα και αυτοκίνητα, τα οποία και συσχετίζει με τη βοήθεια ενός συστήματος GPS με τον αντίστοιχο χάρτη της πόλης. Τα στοιχεία αυτά αναρτώνται αργότερα στην σχετική ιστοσελίδα της εταιρείας και συνδέονται με την αντίστοιχο οδό. Το αποτέλεσμα είναι ότι αν κάποιος χρήστης πληκτρολογήσει μια διεύθυνση που τον ενδιαφέρει θα μπορεί να δει ό,τι ακριβώς θα έβλεπε αν βρισκόταν στη συγκεκριμένη περιοχή τη στιγμή της φωτογράφησης.

Το πρόγραμμα έχει αρχίσει ήδη να εφαρμόζεται σε ορισμένες πόλεις των ΗΠΑ, ενώ σχετική άδεια έχει δοθεί για τη χρήση του και στη Μεγάλη Βρετανία. Ένας πιθανός μελλοντικός στόχος του Google είναι να δώσει με το πρόγραμμα Street View τη δυνατότητα στους χρήστες του Internet να κάνουν έναν εικονικό περίπατο σε μια πόλη. Η εταιρεία διατείνεται ότι στόχος της είναι η φωτογραφική καταγραφή των δρόμων και όχι των ανθρώπων ή των αυτοκινήτων που κυκλοφορούν σ’ αυτούς και δεσμεύθηκε να καλύψει τις πινακίδες κυκλοφορίας των αυτοκινήτων αλλά και τα πρόσωπα που εμφανίζονται στις φωτογραφίες του  Street View.

Δίκαιο και Internet 2008 Μέρος 3 3
Δίκαιο και Internet 2008 Μέρος 3 3

Αυτό που ανησυχεί τους ιθύνοντες δεν είναι τόσο το αν αυτή η νέα πρωτοβουλία του Google θα επιτραπεί στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου σε ορισμένες απ’ αυτές είναι ιδιαίτερα αυστηρή η νομοθεσία για την προστασία του ιδιωτικού βίου και των προσωπικών δεδομένων, όσο το προς τα πού κινούμαστε και ποιος είναι ο ρόλος που πιθανώς θα διαδραματίσει το Google στο άμεσο μέλλον. Η εταιρεία Google κατηγορείται από πολλούς ότι έχει μετατραπεί σε μια αυτοκρατορία συλλογής δεδομένων καθώς σε κάθε κλικ ενός χρήστη συγκεντρώνει δεδομένα, τα οποία χρησιμοποιεί στη συνέχεια για να μπορεί να εξατομικεύει τις πληροφορίες που εμφανίζει.

Η αποστολή της εταιρείας λέγεται ότι είναι η οργάνωση πληροφοριών παγκοσμίως, έτσι ώστε να μπορεί ο καθένας μας να έχει πρόσβαση σ’ αυτές. Το θέμα βέβαια είναι ποιες θα είναι αυτές οι πληροφορίες και ποιος θα έχει πρόσβαση σ’ αυτές.

Τα Πνευματικά Δικαιώματα στο Internet

Ο γνωστός Γάλλος λογοτέχνης Ζακ Ατταλί τάραξε τα ήρεμα νερά της λογοτεχνίας και των πνευματικών δικαιωμάτων αναφερόμενος σ’ ένα φλέγον θέμα της εποχής μας, που είναι η ελεύθερη ανταλλαγή αρχείων μέσω του Internet, η οποία καταργεί το σύστημα των πνευματικών δικαιωμάτων, όπως το γνωρίζουμε τους τελευταίους αιώνες. Πιο συγκεκριμένα, ο Ατταλί είναι υπέρ της ελεύθερης ανταλλαγής αρχείων μέσω των ομότιμων δικτύων peer to peer, δηλ. απευθείας μεταξύ των χρηστών, καθώς, όπως υποστηρίζει ο ίδιος, η ανταλλαγή αυτή δεν είναι πειρατεία εφόσον δεν έχουμε πώληση και άρα όχι οικονομικό έγκλημα και αποτελεί ένα απλό δώρο μεταξύ φίλων, άσχετα αν ενδέχεται αυτοί να μην γνωρίζονται καν μεταξύ τους.

Πάντως, είναι γεγονός ότι έχει ξεσπάσει μια έντονη διαμάχη στο Διαδίκτυο ανάμεσα στους οπαδούς της ελεύθερης διακίνησης των πληροφοριών και των υποστηρικτών της εμπορευματοποίησής τους. Ο Ατταλί υποστηρίζει ότι η ελεύθερη ανταλλαγή αρχείων προάγει την κουλτούρα και αναφέρει το παράδειγμα πολλών δημιουργών έργων τέχνης που κερδίζουν περισσότερα από τις διαλέξεις και τα σεμινάρια στα οποία λαμβάνουν μέρος και λιγότερα από τις πωλήσεις των έργων τους. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούν να χρησιμοποιούν το Internet για να προβάλουν τα έργα τους και να γίνονται έτσι περισσότερο γνωστοί.

Εκβιασμοί στο Διαδίκτυο

Σταματημό δεν έχουν οι εκβιασμοί ανύποπτων πολιτών με την απειλή δημοσίευσης προσωπικών τους στιγμών στο Internet. Τον Φεβρουάριο του 2008 συνελήφθη οδηγός ταξί στην Αθήνα που εκβίαζε νεαρή τραγουδίστρια για να μην δημοσιεύσει στο Διαδίκτυο βίντεο με προσωπικές της στιγμές που είχε βρει στο κινητό της τηλέφωνο. Η νεαρή γυναίκα είχε ξεχάσει τη συσκευή του κινητού της τηλεφώνου στο αυτοκίνητο του δράστη, ο οποίος νόμιζε πως βρήκε μια χρυσή ευκαιρία για να αποκτήσει εύκολο κέρδος. Τα χρήματα προσημειώθηκαν από αστυνομικούς της Ασφάλειας και η σύλληψη του δράστη ήταν θέμα χρόνου.

Σε μια άλλη περίπτωση, τρεις νεαροί νάρκωσαν μια 20χρονη κοπέλα, την βίασαν ομαδικά, βιντεοσκόπησαν το συμβάν με τα κινητά τους τηλέφωνα και το δημοσίευσαν στο Διαδίκτυο για να μπορούν να την εκβιάζουν με την καταβολή χρηματικού ποσού προκειμένου να το αποσύρουν. Επίσης, συνεχείς είναι οι περιπτώσεις κυρίως ανδρών που εκβιάζουν για εκδίκηση κοπέλες με τη δημοσίευση στο Internet βίντεο ή φωτογραφιών από προσωπικές τους στιγμές. Σ’ όλες αυτές τις περιπτώσεις η σχέση τους διακόπηκε κάποια στιγμή άδοξα.

Τον Φεβρουάριο του 2008 εντοπίστηκε δημοσιογράφος μεγάλης αθηναϊκής εφημερίδας να δημοσιεύει σε δημοφιλές ιστολόγιο (blog) αποκαλυπτικά και συκοφαντικά δημοσιεύματα για επώνυμα πρόσωπα της καλλιτεχνικής και της πολιτικής ζωής της πρωτεύουσας. Οι θιγόμενοι ζήτησαν την άρση του ηλεκτρονικού απορρήτου για τον εντοπισμό του δράστη καθώς υπήρχε το αδίκημα της εκβίασης, που είναι κακούργημα, με τηλεφωνήματα και e-mails που δέχονταν από τον διαχειριστή του blog. Ήταν η πρώτη φορά ίσως που ο χώρος των ιστολογίων (blogs) φανέρωσε μια αρνητική του διάσταση. Μέχρι τότε ήταν πολύ θετικές κινήσεις οι κινητοποιήσεις μέσω των blogs για την περίπτωση της Αμαλίας Καλυβίνου με το πρόβλημα υγείας που αντιμετώπιζε, για την προστασία των δασών αλλά και για την εύρεση ενός υπαίτιου σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα.

Για ανάλογο περιστατικό με εξύβριση και απειλές κατά της ζωής εναντίον γνωστού δημοσιογράφου και της οικογένειάς του συνελήφθη ένας 40χρονος blogger, υπάλληλος σε εταιρεία δημοσκοπήσεων, τον Αύγουστο του 2008. Ο ιδιωτικός υπάλληλος δημοσίευε συστηματικά στο ιστολόγιό του υβριστικά και συκοφαντικά σχόλια εναντίον του δημοσιογράφου και απειλούσε ακόμα και την ίδια του τη ζωή. Οι αστυνομικοί του Τμήματος Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος κατόρθωσαν να φθάσουν στα ίχνη του ύστερα από μήνυση του θιγόμενου δημοσιογράφου και τον συνέλαβαν στο σπίτι του. Καταδικάστηκε σε φυλάκιση 20 μηνών με τριετή αναστολή. Ο ίδιος πάντως παραδέχθηκε ότι είχε ξεπεράσει τα όρια της ηθικής δεοντολογίας του Διαδικτύου και δήλωσε μετανοιωμένος.

Πάντως, έχει αλλάξει ο τρόπος που γίνονται οι εκβιασμοί μέσω του Internet. Οι δράστες δεν χρησιμοποιούν πλέον τηλέφωνα ή σύνδεση στο Internet από το σπίτι τους, οπότε είναι εύκολο να εντοπιστούν, αλλά περιφέρονται στα Internet Cafe ή επικοινωνούν μέσω chatrooms ή χρησιμοποιούν ακόμη και την πολυδιαφημιζόμενη ασύρματη σύνδεση (WiFi), που παρέχεται μάλιστα δωρεάν σε πολλά κεντρικά σημεία μεγάλων πόλεων, οπότε είναι αρκετά δύσκολος έως αδύνατος ο εντοπισμός τους.

Η Βιομηχανική Κατασκοπεία στο Διαδίκτυο

Το έτος 2007, δύο άτομα που είχαν συναντηθεί ελάχιστα μεταξύ τους, ένας Έλληνας και ένας Άγγλος συνεργάτης του, κατάφεραν μια από τις σημαντικότερες επιτυχίες στον τομέα της βιομηχανικής κατασκοπείας, καθώς παραβίασαν τα συστήματα ασφαλείας μιας γαλλικής βιομηχανίας κατασκευής μαχητικών αεροσκαφών και υπέκλεψαν το λογισμικό που χρησιμοποιούσε για την κατασκευή νέας γενιάς αεροσκαφών. Οι δύο δράστες εντοπίσθηκαν αφού είχαν προλάβει να πουλήσουν, έναντι σεβαστού ποσού, κομμάτια του λογισμικού σε ανταγωνιστικές πολεμικές βιομηχανίες. Σε βάρος τους ασκήθηκε δίωξη. Ήταν ένα μόνο από τα πολλά περιστατικά που έχουν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή του στο Διαδίκτυο σχετικά με κλοπή υλικού βιομηχανικής ή και στρατιωτικής αξίας. Ένα χαρακτηριστικό των υποθέσεων αυτών είναι σχεδόν ποτέ δεν δημοσιοποιούνται και αυτό για να μην δυσφημισθούν οι παθούσες εταιρείες σχετικά με τα συστήματα ασφαλείας που χρησιμοποιούν.

Στην πρώτη γραμμή αυτού του πρωτότυπου επιχειρηματικού πολέμου βρίσκονται ναυτιλιακές εταιρείες, φαρμακοβιομηχανίες, εταιρείες τροφίμων και τράπεζες. Μια άλλη πολύ χαρακτηριστική περίπτωση βιομηχανικής κατασκοπείας συνέβη στη χώρα μας, όπου ένας νεαρός Ουκρανός δημιούργησε ένα πρόγραμμα και αφού το εγκατέστησε στον φορητό υπολογιστή του διευθυντή μιας ναυτιλιακής εταιρείας του Πειραιά, υπέκλεπτε όχι μόνο τα ηλεκτρονικά μηνύματα (e-mails) αλλά κατέγραφε ακόμα και τις συνομιλίες του και μέσω του Internet έστελνε τις πληροφορίες αυτές σε εταιρεία του εξωτερικού. Η ανταγωνίστρια εταιρεία ενημερωνόταν έτσι από πρώτο χέρι για τις κινήσεις και τις προσφορές της αντιπάλου της και μπορούσε συνεπώς να καταθέτει πιο συμφέρουσες προσφορές. Ήταν ζήτημα χρόνου να κηρύξει πτώχευση η ελληνική εταιρεία. Ο Ουκρανός συνελήφθη και κατηγορήθηκε σε βαθμό κακουργήματος για υποκλοπή προσωπικών δεδομένων.

Ένα τρίτο περιστατικό έχει να κάνει με τον ανταγωνισμό φαρμακευτικών εταιρειών, όπου μια ελληνική φαρμακοβιομηχανία κατόρθωσε με μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου να εγκαταστήσει ένα λογισμικό κατασκοπείας στους υπολογιστές μιας ανταγωνίστριας γερμανικής φαρμακοβιομηχανίας. Κατάφερε έτσι να υποκλέψει τις συμβάσεις που έκανε η γερμανική φαρμακοβιομηχανία με το Ελληνικό Δημόσιο και να υποβάλλει δικές της πιο συμφέρουσες προσφορές.

Σε μια άλλη περίπτωση, μια εταιρεία τροφίμων διέθετε εν αγνοία της έναν υπάλληλο – ηλεκτρονικό κατάσκοπο που εργαζόταν για τα συμφέροντα μιας άλλης ανταγωνίστριας εταιρείας του κλάδου και έτσι είδε με έκπληξη να λανσάρεται νωρίτερα στην αγορά ένα προϊόν στο οποίο είχε επενδύσει πολύ χρόνο και χρήμα. Ο ηλεκτρονικός κατάσκοπος εντοπίσθηκε αλλά η υπόθεση δεν έφθασε στη Δικαιοσύνη.

Η Ψηφιακή Αεροπειρατεία

Η γνωστή εταιρεία Boeing κατασκεύασε μεν ένα υπερσύγχρονο αεροσκάφος μ’ όλες τις ανέσεις, ακόμα και με δυνατότητα για τηλεφωνική σύνδεση και ευρυζωνικό Internet για τον κάθε επιβάτη, αλλά η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αεροπορίας των ΗΠΑ (FAA) εξέφρασε έντονη ανησυχία για τη δυνατότητα που έχει κάποιος επίδοξος επιβάτης – hacker να χρησιμοποιήσει φορητό υπολογιστή και να κάνει ζημιά στα συστήματα του αεροσκάφους.

Είναι ίσως η πρώτη φορά στην ιστορία της αεροπορίας που υπάρχει δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας των επιβατών με το σύστημα ελέγχου του αεροπλάνου στο πιλοτήριο και αυτό ίσως κάνει κάποιους κακόβουλους να αρχίσουν να σκέφτονται για ένα είδος ψηφιακής αεροπειρατείας.

Η Ψηφιακή Πειρατεία των Βιντεοταινιών

Μετά από την ψηφιακή πειρατεία των τραγουδιών και της μουσικής, ήρθε και η σειρά των κινηματογραφικών ταινιών. Υπολογίζονται σε πολλά εκατομμύρια οι χρήστες, που κάνοντας χρήση των νέων τεχνολογιών της ευρυζωνικότητας για ταχύτατο Internet, κατεβάζουν (download) σε καθημερινή βάση στους υπολογιστές τους αντίγραφα κινηματογραφικών ταινιών χωρίς βέβαια να πληρώνουν το παραμικρό. Οι εταιρείες του χώρου υπολογίζουν σε πολλά εκατομμύρια τα διαφυγόντα κέρδη και ετοιμάζονται για την αντεπίθεσή τους. Ο αντίπαλός τους, όμως, είναι κάτι το νεφελώδες : ένα τεράστιο, απροσδιόριστο πλήθος λαθρεμπόρων, που δραστηριοποιούνται σε μια εικονική πραγματικότητα.

Η γαλλική κυβέρνηση πήρε μια τολμηρή απόφαση και τον Νοέμβριο του 2007 υπέγραψε ειδικό σύμφωνο με τους Παροχείς Υπηρεσιών Internet, τους γνωστούς μας ISP’s, και τους ιδιοκτήτες κινηματογραφικών δικαιωμάτων, για την αντιμετώπιση της παράνομης αντιγραφής κινηματογραφικών ταινιών από το Internet. Στη συμφωνία προβλέπεται ότι οι Παροχείς Υπηρεσιών Internet θα πρέπει να επιβλέπουν τις κινήσεις των χρηστών – συνδρομητών τους και να στέλνουν προειδοποιητικά e-mails σ’ όσους εντοπίζονται να κατεβάζουν παράνομα αρχεία. Αν οι χρήστες αγνοούν την προειδοποίηση, η υπόθεση θα πηγαίνει σε μια ανεξάρτητη αρχή, η οποία και θα αναλαμβάνει να διακόπτει τη σύνδεση του συνδρομητή με δική της ευθύνη.

Το μεγαλύτερο πλήγμα που δέχονται οι μεγάλες κινηματογραφικές εταιρείες είναι ότι οι προηγμένοι hackers μπορούν να βρουν, να κατεβάσουν (download) και φυσικά να γράψουν σε DVD μια ταινία που δεν έχει προλάβει καν να κάνει την επίσημη εμφάνισή της στις αίθουσες. Οι χρήστες δείχνουν μια σαφή προτίμηση στις κωμωδίες, στις περιπέτειες και στις κοινωνικές ταινίες. Η παράνομη εγγραφή των ταινιών αυτών γίνεται υπό όχι και τόσο καλές συνθήκες με τη χρήση ψηφιακής βιντεοκάμερας ενώ προβάλλεται η ταινία σε κάποια αίθουσα κινηματογράφου.

Παράλληλα, ανθεί και η πειρατεία των προϊόντων λογισμικού, όπου η χώρα μας μαζί με τις μεσογειακές χώρες βρίσκεται ψηλά στη λίστα, ενώ χαμηλά στη λίστα είναι οι σκανδιναβικές χώρες. Πάντως, οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και της Λατινικής Αμερικής κατέχουν τα πρωτεία και μάλιστα με διαφορά.

Οι Ιστοσελίδες Κοινωνικής Δικτύωσης

Μετά από τον θόρυβο που προέκυψε στις αρχές του 2008 από τη διαρροή προσωπικών δεδομένων στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, όπως είναι το MySpace, το Facebook, το Friendster, το Hi5, το Classmates και το Bebo, οι ιδιοκτήτες του MySpace υποσχέθηκαν περισσότερη προστασία για τους ανήλικους χρήστες, στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τους παιδεραστές και τα άτομα με αντικοινωνική συμπεριφορά. Η δημοφιλής ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης και επικοινωνίας ανακοίνωσε την πρόθεσή της να δημιουργήσει μια ειδική ομάδα εργασίας όπου θα κληθούν να λάβουν μέρος κι άλλοι δικτυακοί τόποι κοινωνικής δικτύωσης, με στόχο την εξακρίβωση της ηλικίας των συνδρομητών της ιστοσελίδας.

Υπάρχουν βέβαια πολλοί που αμφιβάλλουν για το κατά πόσο είναι εφικτό να εντοπισθεί η αληθινή ηλικία των χρηστών και επίσης μιλούν και για τον κίνδυνο προσβολής των προσωπικών δεδομένων των χρηστών του Διαδικτύου. Από έρευνα που έγινε στην Ιταλία στις αρχές του 2008, διαπιστώθηκε ότι το 73% των εφήβων ηλικίας 13-17 ετών είναι χρήστες των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης και το 67% έχει δημιουργήσει τουλάχιστον ένα προφίλ σε κάποια ιστοσελίδα.

Πάντως, οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν αληθινό χρυσωρυχείο προσωπικών δεδομένων καθώς είναι διαπιστωμένο ότι τα περισσότερα παιδιά δημοσιεύουν απλόχερα ευαίσθητα προσωπικά τους δεδομένα, όπως το πραγματικό τους όνομα, τη διεύθυνση ή και το σχολείο στο οποίο φοιτούν. Και τα περισσότερα από τα μισά δημοσιεύουν και αληθινές φωτογραφίες τους. Μεγάλο πλήγμα δέχθηκε η αξιοπιστία του Facebook τον Μάιο του 2008, όταν οι δημοσιογράφοι μιας δημοφιλούς τηλεοπτικής εκπομπής του BBCκατάφεραν να δημιουργήσουν μια εφαρμογή (πρόγραμμα) και να υποκλέψουν σε ελάχιστο χρόνο τα προσωπικά δεδομένα πολλών χρηστών της δημοφιλούς ιστοσελίδας.

Πάντως, ο ιδρυτής του Facebook, ο Αμερικανός φοιτητής του Πανεπιστημίου του Harvard Mark Zuckerberg, που το συνέλαβε ως ιδέα το 2004 ενώ ήταν μόλις 20 ετών, οδηγήθηκε το 2007 στα δικαστήρια από τους πρώην συμφοιτητές του με την κατηγορία της κλοπής πνευματικής ιδιοκτησίας. Οι κατήγοροι ισχυρίσθηκαν ότι χρησιμοποίησε το δικό τους λογισμικό για να δημιουργήσει την δημοφιλή ιστοσελίδα. Οι ίδιοι πάντως έχουν δημιουργήσει μια δική τους ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης, την ConnectU, η οποία είναι σαφώς λιγότερο δημοφιλής.

Η Αντιμετώπιση της Παιδοφιλίας στο Διαδίκτυο

Στις αρχές του 2008, ο Προϊστάμενος του Τμήματος Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Ασφάλειας Αττικής, κ. Σφακιανάκης Εμμανουήλ, ενημέρωσε τους βουλευτές του ελληνικού κοινοβουλίου που αποτελούν μέλη της Επιτροπής Έρευνας και Τεχνολογίας της Βουλής. Το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι αστυνομικοί του Τμήματος Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος είναι ότι ενώ είναι σε θέση να εντοπίσουν τα ίχνη των παιδόφιλων, δεν μπορούν να προχωρήσουν σε διώξεις των φυσικών δραστών και αυτό διότι υπάρχει το εμπόδιο της άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών καθώς ο σχετικός νόμος 2225 ψηφίστηκε το 1994, έτος κατά το οποίο η παιδοφιλία δεν υπήρχε ακόμη ουσιαστικά στο Διαδίκτυο.

Ο νόμος δεν αναγνωρίζει ως κακουργήματα τέτοιες περιπτώσεις και έτσι δεν μπορεί να γίνει άρση απορρήτου και αποκάλυψη της ταυτότητας των δραστών. Νομικά κωλύματα υπάρχουν για την καταπολέμηση των σεξουαλικών παρενοχλήσεων ανηλίκων, τη διακίνηση παιδοφιλικού πορνογραφικού υλικού στο Διαδίκτυο, τη δίωξη ατόμων που δυσφημούν από πρόθεση άλλα άτομα μέσω του Internet καθώς και για τη λειτουργία των Internet Cafe. Χαρακτηριστικό είναι ότι ενώ από τις επιτυχημένες επιχειρήσεις της Ελληνικής Αστυνομίας το 2005 («Purity») και το 2006 («Storm») συνελήφθησαν συνολικά 105 άτομα, κανένας δεν είχε καταδικασθεί μέχρι και το έτος 2007 καθώς δεν είχε ακόμα αποδειχθεί η ενοχή κάποιου δράστη.

Πάντως, στη χώρα μας ψηφίστηκε πρόσφατα νόμος που τιμωρεί με φυλάκιση ακόμα και την κατοχή παιδικού πορνογραφικού υλικού, ενώ έως τώρα τιμωρείτο κάποιος μόνο αν αποδεδειγμένα υπήρχε κερδοσκοπία από το υλικό αυτό. Είναι πάντως γεγονός ότι τα ίδια τα παιδιά ανοίγουν τον δρόμο στους ηλεκτρονικούς εγκληματίες, καθώς δίνουν απλόχερα προσωπικά τους στοιχεία, όπως διευθύνσεις, φωτογραφίες κ.ά. σε ιστολόγια (blogs), σε δωμάτια συζητήσεων (chat rooms) αλλά και στις δημοφιλείς τελευταία ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Καθώς είναι σίγουρο ότι ένα μεγάλο μέρος της παράνομης δράσης των παιδόφιλων πραγματοποιείται μέσω των Internet Cafe, όπου μπορούν άνετα να αποκρύψουν τα δικτυακά τους ίχνη, συζητήθηκε στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής η υποχρέωση βάσει νόμου της καταγραφής των στοιχείων όσων χρηστών επισκέπτονται τα Internet Cafe.

Γεγονός είναι ότι καθυστερεί πολύ, έως και 6 χρόνια, η εξιχνίαση των ηλεκτρονικών εγκλημάτων και έτσι η Δικαιοσύνη αναγκάζεται να αθωώσει πολλούς από τους ηλεκτρονικούς εγκληματίες, ελλείψει στοιχείων. Σε 5 τρισ. δολάρια υπολογίζεται ο καθημερινός τζίρος της παιδικής πορνογραφίας σ’ όλον τον κόσμο, από τα οποία 2 τρισ. δολάρια διακινούνται μόνο στις ΗΠΑ. Οι δράστες είναι συνήθως υψηλού μορφωτικού επιπέδου, ενώ ο εντοπισμός και η σύλληψή τους αποτελεί μια δύσκολη υπόθεση για την Αστυνομία. Από σχετική έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών που έγινε στις αρχές του 2008, το 4% των εφήβων που έλαβαν μέρος σ’ αυτήν παραδέχθηκαν ότι είχαν υποστεί κάποιου είδους παρενόχληση ενώ περιηγούνταν στο Internet.

Τον Φεβρουάριο του 2008, αστυνομικοί του Τμήματος Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Ασφάλειας Θεσσαλονίκης εντόπισαν σε πόλη της Ηπείρου έναν 35χρονο να διακινεί υλικό παιδικής πορνογραφίας. Ο ίδιος δεν άντεξε τον θόρυβο από τη δημοσιοποίηση της πράξης του και έθεσε τέρμα στη ζωή του αφού άφησε ένα σημείωμα όπου εξηγούσε τους λόγους της πράξης του. Σε μια μεγάλη ευρωπαϊκή επιχείρηση εναντίον της παιδοφιλίας στο Internet με το κωδικό όνομα «Coala», συνελήφθη ο εγκέφαλός της, ένας Ιταλός παιδεραστής, ο οποίος διαπιστώθηκε ότι έκανε συχνά ταξίδια σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπου εντόπιζε φτωχά και ανήλικα παιδιά, τα κακοποιούσε σεξουαλικά και πουλούσε το υλικό μέσω του Διαδικτύου σε διεθνές κύκλωμα παιδόφιλων, πέντε από τους οποίους εντοπίστηκαν και συνελήφθησαν στην Ελλάδα.

Δύο χρόνια χρειάσθηκαν αστυνομικοί από την Αυστραλία και τις ΗΠΑ στο πλαίσιο της επιχείρησης «Αχιλλέας» για να εξαρθρώσουν μεγάλο διεθνές κύκλωμα παιδεραστίας που είχε 2.500 χρήστες-πελάτες και είχε εξαπλωθεί σε 19 χώρες. Οι επισκέπτες των ιστοσελίδων είχαν ιδιαίτερη προτίμηση σε βίντεο με ζωντανές αναμεταδόσεις σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών. Συνελήφθησαν συνολικά 22 μέλη του κυκλώματος και περισσότερα από 100 ως ύποπτα για αγορά υλικού.

Τον Ιούνιο του 2008 η αστυνομία της Αυστραλίας σημείωσε μια ακόμα σημαντική επιτυχία καθώς εξάρθρωσε ένα διεθνές δίκτυο διακίνησης υλικού παιδικής πορνογραφίας μέσω του Διαδικτύου. Την αφορμή για την ανακάλυψη του διεθνούς αυτού κυκλώματος αποτέλεσε η εισβολή ενός hacker σε μια ιστοσελίδα μεγάλης ευρωπαϊκής εταιρείας, όπου κατόρθωσε να αναρτήσει δεκάδες φωτογραφίες κακοποιημένων παιδιών. Ήταν εκπληκτικό το ότι η συγκεκριμένη ιστοσελίδα με το παράνομα αναρτημένο υλικό δέχθηκε 12 εκατομμύρια επισκέψεις 150.000 χρηστών από 170 χώρες σε μόλις 3 ημέρες, ένδειξη για το πόσο καλά δικτυωμένο είναι το παγκόσμιο κύκλωμα των παιδεραστών. Τρεις χιλιάδες IP διευθύνσεις εντοπίστηκαν μόνο στην Αυστραλία όπου η αστυνομία έδρασε γρήγορα και συνέλαβε 70 δράστες που για άλλη μια φορά ήταν άτομα υπεράνω πάσης υποψίας και με μεγάλο εύρος στην ηλικία τους.

Τον Σεπτέμβριο του 2008 η ελληνική αστυνομία εντόπισε 20 χρήστες του Internet σε μεγάλες ελληνικές πόλεις, στο πλαίσιο της επιχείρησης με την κωδική ονομασία «Carousel 2», οι οποίοι διακινούσαν σκληρό υλικό παιδικής πορνογραφίας που προέρχονταν κυρίως από τη Βραζιλία. Όλοι τους ήταν πολίτες υπεράνω πάσης υποψίας. Για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν όχι μόνο τη μάστιγα που λέγεται διακίνηση υλικού παιδικής πορνογραφίας μέσω του Internet, αλλά και τις ιστοσελίδες που προωθούν την τρομοκρατία ή/και τον ρατσισμό, πολλές δυτικές χώρες αποφάσισαν τη συνεργασία των αρμόδιων υπουργείων με τους Παρόχους Υπηρεσιών Internet (ISP’s), ώστε να μπλοκάρονται όσες τέτοιες ιστοσελίδες εντοπίζονται από τους χρήστες.

Παιδιά και Πορνογραφία

Σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου, το 74% των παιδιών ηλικίας 12-15 ετών χρησιμοποιεί 3 ώρες τουλάχιστον καθημερινά το Internet και είναι επίσης διαπιστωμένο ότι όλα σχεδόν τα παιδιά εκτίθενται τυχαία σε υλικό πορνογραφικού περιεχομένου κατά την περιήγησή τους στο Διαδίκτυο. Από άλλες έρευνες προκύπτει ότι υπάρχει μια αύξηση κατά 16% της πορνογραφικής παρουσίασης παιδιών στο Internet και υπολογίζονται σε περισσότερες από 500.000 οι φωτογραφίες πορνογραφικού περιεχομένου με πρωταγωνιστές παιδιά και σε περισσότερα από 20.000 τα παιδιά που συμμετέχουν στο κύκλωμα.

Με βάση τα παραπάνω, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τον Νοέμβριο του 2008 τη θέσπιση ενός πολυετούς προγράμματος για την προστασία των παιδιών που είναι χρήστες του Internet. Συντάκτης της γνωμοδότησης σχετικά με την ενδυνάμωση της ασφάλειας και των θεμελιωδών ελευθεριών στο Διαδίκτυο ορίστηκε ο Έλληνας ευρωβουλευτής Μανώλης Μαυρομμάτης.

Νέος Νόμος για την Παιδική Πορνογραφία

Από τις 24/01/2008 ισχύει ο νέος Νόμος 3625/2007 για την καταπολέμηση της σεξουαλικής εκμετάλλευσης και της παιδικής πορνογραφίας. Οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου αποβλέπουν, κατά κύριο λόγο, στην προστασία των δικαιωμάτων των ανηλίκων θυμάτων του εμπορίου παιδιών, της παιδικής πορνείας και παιδικής πορνογραφίας, επεκτείνονται δε και στην προστασία των δικαιωμάτων των ανηλίκων θυμάτων εγκλημάτων κατά της γενετήσιας ζωής και οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής, λόγω της συγγένειάς τους με αυτά (πηγή : http://www.saferinternet.gr).

Βασικά σημεία του νέου νομοσχεδίου είναι τα εξής :

  • Η παιδική πορνογραφία τιμωρείται και όταν σκοπός του δράστη δεν είναι η αποκόμιση κέρδους, ο οποίος σκοπός, εφόσον βέβαια υφίσταται, ορίσθηκε ως επιβαρυντική περίπτωση.
  • Προσδιορίζεται ως τιμωρητέο υλικό παιδικής πορνογραφίας η αναπαράσταση ή η πραγματική ή εικονική αποτύπωση σε ηλεκτρονικό ή άλλο φορέα του σώματος ή μέρους του σώματος ανηλίκου, με τρόπο που καταφανώς προκαλεί γενετήσια διέγερση.
  • Για ελαφρότερες προσβολές της γενετήσιας ελευθερίας του θύματος με προτάσεις ή χειρονομίες που αφορούν σε ασελγείς πράξεις από μέρος του δράστη, προβλέπεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 6 μηνών.
  • Θεωρείται αξιόποινη πράξη η παραγωγή, διανομή, δημοσίευση, επίδειξη, εισαγωγή στην Επικράτεια ή εξαγωγή από αυτήν ή η μεταφορά, η προσφορά, η πώληση ή με οποιονδήποτε τρόπο διάθεση, η αγορά, προμήθεια, απόκτηση και κατοχή υλικού παιδικής πορνογραφίας καθώς και η διανομή και μετάδοση πληροφοριών για τις παραπάνω πράξεις.
  • Προβλέπεται βαρύτερη τιμωρία για τις πράξεις της παραγωγής, προσφοράς, πώλησης ή με οποιονδήποτε τρόπο διάθεσης, διανομής, διαβίβασης, αγοράς, προμήθειας και κατοχής υλικού παιδικής πορνογραφίας, καθώς και της διανομής πληροφοριών για τις πράξεις αυτές μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή ή του Διαδικτύου.

Πηγή : Υπουργείο Δικαιοσύνης

Με βάση τις αυστηρές διατάξεις του νέου αυτού νόμου κινδυνεύουν να καταδικαστούν για κακούργημα 21 Έλληνες χρήστες του Internet που εντοπίστηκαν τον Μάιο του 2008 από την Ασφάλεια Αττικής (υπόθεση «Καρουσέλ») να διακινούν σκληρό υλικό παιδικής πορνογραφίας. Όλοι τους ήταν άτομα υπεράνω πάσης υποψίας, όπως γιατροί, δημόσιοι υπάλληλοι, στρατιωτικοί και επιχειρηματίες, προερχόμενοι από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη αλλά και από πολλές επαρχιακές πόλεις.

Το αξιοπερίεργο μ’ αυτήν την υπόθεση είναι ότι η έδρα του κυκλώματος εντοπίστηκε στη Βραζιλία, ενώ σε μια στάνη στη Μεσσηνία βρέθηκε κρυμμένος ένας υπολογιστής που πιθανώς χρησίμευε ως διακομιστής (server) για την γρήγορη ανταλλαγή ανάμεσα στα μέλη της σπείρας των αρχείων βίντεο και εικόνας με το πορνογραφικό υλικό. Ο εισαγγελέας Αθηνών αποφάσισε τη δημοσιοποίηση των ονομάτων των 4 από τους 21 κατηγορούμενους, ενώ κάτι αντίστοιχο δεν έκαναν οι αρμόδιοι εισαγγελείς στις άλλες πόλεις όπου συνελήφθησαν οι παιδόφιλοι μέλη του κυκλώματος.

Με τον νέο Ν. 3625/2007 (ΦΕΚ 290/Α’/24-12-2007) περί της προστασίας των ανηλίκων, υπάρχει διάταξη που επιτρέπει τη δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων ατόμων που εμπλέκονται σε συγκεκριμένα αδικήματα, στα οποία ανήκει και η παιδική πορνογραφία, και αυτό χωρίς καν να απαιτείται η αμετάκλητη καταδίκη των κατηγορουμένων. Η διάταξη αυτή του νόμου έχει προκαλέσει την αντίδραση σημαντικής μερίδας του νομικού κόσμου, που τονίζουν ότι με τη δημοσιοποίηση των στοιχείων των κατηγορουμένων παύει να ισχύει το τεκμήριο της αθωότητας και επέρχεται ο κοινωνικός στιγματισμός κάποιων ανθρώπων καθώς η τελική κρίση της Δικαιοσύνης ενδέχεται να είναι αθωωτική.

Μ’ άλλο νομοσχέδιο που προωθεί το υπουργείο Δικαιοσύνης θα θεωρείται ποινικό αδίκημα το «ψάρεμα» ανηλίκων από παιδόφιλους μέσω του Διαδικτύου (grooming) με απώτερο σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευσή τους και θα τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον 2 ετών. Στους καταδικασθέντες για τα αδικήματα αυτά θα απαγορεύεται η άσκηση επαγγέλματος που συνεπάγεται επαφή με παιδιά, ενώ η ασέλγεια σε βάρος ανηλίκων μετατρέπεται σε κακούργημα και θα τιμωρείται με κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών.

Συμβουλές για Ασφαλή Πλοήγηση

Η κυρία Βερόνικα Σαμαρά, που είναι επικεφαλής του Εθνικού Κόμβου Ασφαλούς Διαδικτύου (Safer Internet), αναφέρει ότι είναι απολύτως φυσικό να προσεγγίζεται εύκολα μέσω των chat rooms ένας έφηβος, καθώς είναι η ηλικία που τα παιδιά θέλουν να κάνουν την επανάστασή τους και να γνωρίσουν νέα πράγματα και καταστάσεις. Αυτή την επαναστατική διάθεση των εφήβων είναι που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν κάποιοι ενήλικοι, οι οποίοι προσπαθούν να «ψαρέψουν» ανηλίκους για σεξουαλική παρενόχληση.

Σύμφωνα με την κυρία Λίζα Τσαλίκη, λέκτορα στο ΕΚΠΑ, είναι ενθαρρυντικό το ότι τα περισσότερα παιδιά της εφηβικής ηλικίας είναι ενήμερα για τους κινδύνους που υπάρχουν στο Διαδίκτυο και αποφεύγουν να δίνουν προσωπικά τους στοιχεία σε αγνώστους όταν βρίσκονται στα chat rooms. Αυτό φυσικά δεν θα πρέπει να καθησυχάζει γονείς και μαθητές. Το προφίλ των ενηλίκων που προσπαθούν να εντοπίσουν ανήλικα θύματα στο Internet δεν είναι εύκολα προσδιορίσιμο και μπορεί να είναι και ο γείτονάς μας ή ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας. Συνήθως είναι άνθρωποι μοναχικοί, παιδόφιλοι ή και κάποιοι που δεν βρίσκουν κάτι καλύτερο να κάνουν.

Μερικοί απ’ αυτούς είναι επιθετικοί από την αρχή της συνομιλίας τους με τα παιδιά, ρωτούν προσωπικά στοιχεία και ζητούν συνήθως το κινητό τηλέφωνο του εφήβου ή δίνουν το δικό τους για άμεση επικοινωνία. Κάποιοι άλλοι είναι πιο διπλωμάτες και πιο ευγενικοί καθώς ξεκινούν με γενικές ερωτήσεις και σιγά-σιγά προσπαθούν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του παιδιού. Τα παιδιά θα πρέπει να προβληματίζονται όταν άγνωστα άτομα τούς κάνουν ερωτήσεις για τον τόπο κατοικίας τους ή τις προτιμήσεις ή τα χόμπυ τους ή τούς ζητάνε φωτογραφίες ή και το τηλέφωνό τους. Σε τέτοιες περιπτώσεις τα παιδιά δεν θα πρέπει να απαντούν και θα πρέπει να ενημερώνουν αμέσως τους γονείς τους.

Οι γονείς έχουν έναν ρόλο κλειδί να παίξουν όσον αφορά την ασφαλή πλοήγηση των παιδιών τους στο Διαδίκτυο. Θα πρέπει οι ίδιοι πρώτα απ’ όλα να μάθουν να χρησιμοποιούν το Internet και να περιηγούνται με ασφάλεια σ’ αυτό και θα πρέπει να ενημερωθούν για τους κινδύνους που ελλοχεύουν στον ψηφιακό κόσμο αλλά και τις αναρίθμητες δυνατότητές του. Οι γονείς θα πρέπει να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του παιδιού τους, ώστε το παιδί να απευθύνεται αμέσως σ’ αυτούς και χωρίς δισταγμό κάθε φορά που αισθάνεται ότι παρενοχλείται. Τα παιδιά θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι τα προσωπικά τους στοιχεία ή και οι φωτογραφίες που με αφέλεια δίνουν στον οποιονδήποτε, μπορεί να κάνουν τον γύρο όλου του κόσμου και να δημοσιευθούν σε ιστοσελίδες ακατάλληλες για ανηλίκους.

Το Κυνήγι του Παράνομου Λογισμικού

Με έγγραφό της σε επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερους από 20 υπαλλήλους, ζήτησε η ΥπΕΕ (Υπηρεσία Ειδικών Ελέγχων) τον Ιανουάριο του 2008 αντίγραφα από τις άδειες χρήσης και από τα σχετικά τιμολόγια αγοράς των λογισμικών που χρησιμοποιούν οι εν λόγω επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις είναι υποχρεωμένες να υποβάλλουν και ειδική υπεύθυνη δήλωση απογραφής των αδειών χρήσης των προγραμμάτων Η/Υ που χρησιμοποιούν στους υπολογιστές και στους διακομιστές (servers) τους καθώς και ένα αντίγραφο του ισολογισμού τους για τη χρήση 2006.

Από τα στοιχεία της πέμπτης ετήσιας Παγκόσμιας Μελέτης Πειρατείας Λογισμικού Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, που έγινε από την IDC για λογαριασμό του διεθνούς οργανισμού BSA (Business Software Alliance), προκύπτει ότι η πειρατεία λογισμικού ηλεκτρονικών υπολογιστών σημείωσε σημαντική μείωση στην Ελλάδα το έτος 2007. Η μείωση αυτή αποδίδεται κυρίως στις συστηματικές ενέργειες της πολιτείας για την προάσπιση των πνευματικών δικαιωμάτων και τον περιορισμό της φοροδιαφυγής από τη χρήση των πειρατικών προγραμμάτων λογισμικού. Παρ’ όλα αυτά, η χώρα μας παραμένει στις πρώτες θέσεις των ευρωπαϊκών χωρών με μεγάλα ποσοστά πειρατείας λογισμικού.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου

Στις 12 Φεβρουαρίου 2008 με τον πανευρωπαϊκό διαγωνισμό Safer Internet Day κορυφώθηκαν οι εκδηλώσεις για την «Παγκόσμια Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου». Ο συμβολικός αυτός εορτασμός αποτελεί την κορύφωση των δράσεων όλων των Εθνικών Κόμβων Ασφαλούς Διαδικτύου, σχετικά με τους τρόπους προστασίας των ανηλίκων από το παράνομο και επιβλαβές περιεχόμενο που αφθονεί εντελώς ανεξέλεγκτο στο Διαδίκτυο.

Η εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου διοργανώνεται από το Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Εθνικών Κόμβων Insafe και τελεί υπό την αιγίδα της Επιτρόπου για την Κοινωνία της Πληροφορίας, κυρίας Viviane Reding.

Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «Ασφαλέστερο Διαδίκτυο»

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τον Μάρτιο του 2008 το πρόγραμμα «Ασφαλέστερο Διαδίκτυο» που έχει ως στόχο τη λήψη επιπλέον μέτρων για την ασφαλέστερη χρήση του Διαδικτύου από ανήλικους χρήστες. Το πρόγραμμα προβλέπεται να υλοποιηθεί κατά το χρονικό διάστημα 2009-2013 και αποτελεί στην ουσία τη συνέχεια του ήδη επιτυχημένου «Προγράμματος για το Ασφαλέστερο Διαδίκτυο». Το νέο πρόγραμμα θα καλύπτει τις νέες υπηρεσίες του Web 2.0, όπως είναι τα πολύ δημοφιλή στη νεολαία sites κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και την αποτροπή της αποστολής ακατάλληλου περιεχομένου μέσω των δικτύων της κινητής τηλεφωνίας.

Το πρόγραμμα αποβλέπει στην αποδοτική λειτουργία του μέσω της δημιουργίας των παρακάτω τομέων :

  • Εθνικών σημείων επαφής, όπου το κοινό θα μπορεί να καταγγέλλει παράνομο και επιβλαβές περιεχόμενο στο Διαδίκτυο, ιδίως υλικό παιδικής πορνογραφίας και εκμετάλλευσης.
  • Επιτροπών νέων, με κίνητρα για τη συμμετοχή παιδιών και νέων στην προσπάθεια για ένα ασφαλέστερο Διαδίκτυο.
  • Δράσεων, για την ευαισθητοποίηση του κοινού με κύριο στόχο τα παιδιά, τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς.
  • Βάσης γνώσεων, με τη συνεργασία ερευνητών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της διαδικτυακής ασφάλειας.

 Πάντως, από έρευνα της Eurostat σε 29 ευρωπαϊκές χώρες, στο πλαίσιο του Ευρωβαρόμετρου, σχετικά με το αν τα παιδιά είναι σε θέση να αντιληφθούν τους κινδύνους από τη χρήση των υπηρεσιών του Διαδικτύου και της κινητής τηλεφωνίας, διαπιστώθηκε ότι οι ανήλικοι χρήστες των νέων τεχνολογιών γνωρίζουν πολύ καλά τους κινδύνους αυτούς, όπως είναι η ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων, οι ιοί, το ανεπιθύμητο και επιβλαβές περιεχόμενο, η κλοπή ταυτότητας και η επικοινωνία με άγνωστα άτομα.

 Το Κατέβασμα Μουσικών Αρχείων από το Internet

Μια σημαντική απόφαση έλαβε στις αρχές του 2008 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, καθώς αποφάνθηκε ότι οι εταιρείες Παροχής Υπηρεσιών Internet, οι γνωστοί μας ISP’s, δεν υποχρεούνται να αποκαλύψουν τα προσωπικά δεδομένα των συνδρομητών τους που κατεβάζουν μουσικά αρχεία από το Internet. Η απόφαση αυτή δημιουργεί νέα δεδομένα στον αγώνα κατά της ψηφιακής πειρατείας που έχει κηρύξει η διεθνής ομοσπονδία των δισκογραφικών εταιρειών IFPI καθώς δεν μπορούν οι θιγόμενες εταιρείες να ζητήσουν την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών, εκτός αν κάτι τέτοιο προβλέπεται από την εθνική νομοθεσία της κάθε χώρας ή πρόκειται για σοβαρή ποινική υπόθεση.

Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ζήτησε να υπάρξει μια ισορροπία ανάμεσα στην προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας των εταιρειών και την προστασία του προσωπικού απορρήτου των χρηστών. Τον Οκτώβριο του 2008 νομοσχέδιο που υπερψηφίστηκε από τη γαλλική Γερουσία και προωθήθηκε στη γαλλική Εθνοσυνέλευση για την τελική έγκριση, προβλέπει τον αποκλεισμό της σύνδεσης των χρηστών του Διαδικτύου που εντοπίζονται να κατεβάζουν πειρατική μουσική ή ταινίες και αγνοήσουν τις δύο πρώτες σχετικές προειδοποιήσεις που θα λάβουν από τις εταιρείες Παροχής Υπηρεσιών Internet (ISP’s). Ανάλογο νομοσχέδιο ετοιμάζεται και στη Σουηδία.

 Οι «Κυβερνονταήδες»

Με τόση εξάπλωση που έχει λάβει το Internet στη νεολαία δεν θα μπορούσαν να λείψουν και οι νταήδες του. Πρόκειται για παιδιά που οικειοποιούνται προφίλ που έχουν δημιουργήσει συνομήλικοί τους, κυρίως στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, και αφού κατορθώσουν να σπάσουν τους κωδικούς εισόδου, τα κατακλύζουν με δυσάρεστα μηνύματα και φωτογραφίες. Άλλοι πάλι αλλάζουν τους κωδικούς εισόδου των νομίμων κατόχων των προφίλ, εμποδίζοντάς τους έτσι την πρόσβαση ή αφού εντοπίσουν τον αριθμό του κινητού τηλεφώνου του ιδιοκτήτη, τον βομβαρδίζουν με συνεχείς κλήσεις και σύντομα γραπτά μηνύματα (SMS).

Αγοραπωλησίες Σπάνιων Βιβλίων στο Internet

Στις αρχές του 2008 συνελήφθη ένας 34χρονος στην Αθήνα, στην κατοχή του οποίου βρέθηκαν θρησκευτικά βιβλία-κειμήλια από τον 16ο έως τον 19ο αιώνα. Τα βιβλία αυτά διαπιστώθηκε ότι εμπίπτουν στις διατάξεις του νόμου περί προστασίας αρχαιοτήτων και της εν γένει πολιτιστικής κληρονομιάς. Ο 34χρονος είχε δημιουργήσει ιστολόγιο (blog) στο Internet, μέσω του οποίου προσπαθούσε να πουλήσει τα παραπάνω βιβλία. Τα βιβλία κατασχέθηκαν και ο κάτοχός τους οδηγήθηκε στον εισαγγελέα.

Οι Υπερδυνάμεις του Spam e-mail

Οι ΗΠΑ και η Ρωσία δεν ανταγωνίζονται μόνο στο διάστημα και στην ενέργεια αλλά και στην κυριαρχία στην αποστολή των ανεπιθύμητων διαφημιστικών μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, που μας είναι γνωστά με τον όρο spam e-mail. Υπολογίζεται ότι καθημερινά διακινούνται περί τα 100 δισεκατομμύρια spam e-mails, δηλ. το 80% της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας των χρηστών του Internet. Από έρευνα που έκανε η γνωστή εταιρεία ασφάλειας υπολογιστών Sophos, στην πρώτη δωδεκάδα των χωρών απ’ όπου προέρχονται τα spam e-mails βρίσκονται η ΗΠΑ και η Ρωσία, με ποσοστά 21% και 8,3% αντίστοιχα, και ακολουθούν με διαφορά άλλες αναπτυσσόμενες χώρες, όπως Κίνα, Νότια Κορέα, Βραζιλία κ.ά.

Το όνομα spam προέρχεται από την κωμική τηλεοπτική σειρά Flying Circus των Monty Pythons, όπου σ’ ένα στιγμιότυπο απεικονίζεται σ’ ένα εστιατόριο μια παρέα να ζητάει επιμόνως το spam, δηλαδή ένα πολύ εμπορικό προϊόν κονσέρβας κρέατος. Οι πελάτες του εστιατορίου εκνευρίστηκαν από την επιμονή αυτή και έτσι επικράτησε η έννοια του spam, δηλ. κάτι που επαναλαμβάνεται συνέχεια και που προκαλεί εκνευρισμό. Εκτιμάται ότι το πρώτο μήνυμα spam στάλθηκε τον Μάιο του 1978 από έναν υπάλληλο μιας εταιρείας marketing των ΗΠΑ, αλλά προφανώς δεν είχε τον σκοπό που έχουν τα σημερινά spam e-mails που κατακλύζουν τα ηλεκτρονικά γραμματοκιβώτια των χρηστών του Internet.

Αυτό που έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια είναι ο τρόπος της μαζικής αποστολής των spam e-mails, που γίνεται πλέον κατά ένα μεγάλο μέρος αυτόματα μέσω των λεγόμενων botnets, που είναι δίκτυα από μολυσμένους υπολογιστές ανυποψίαστων χρηστών. Σύμφωνα με υπολογισμούς της εταιρείας ασφάλειας υπολογιστών Sophos, εκτιμάται ότι το 12% των χρηστών του Internet αγόρασαν ένα προϊόν που τους προσέφεραν μέσω ενός spam e-mail. Άλλοι όροι για τα spam e-mails είναι και οι bulk e-mails και junk e-mails.

Πάντως, είναι γεγονός ότι και τα προγράμματα που δημιουργήθηκαν για την αντιμετώπιση του φαινομένου των spam e-mails αλλά και η νομοθεσία που προώθησαν κάποιες χώρες δεν είχαν ως τώρα θεαματικά αποτελέσματα. Μια απόδειξη για το πόσο έχει βοηθήσει η εξάπλωση του Internet στο διεθνές ηλεκτρονικό έγκλημα αποτελεί η εξάρθρωση τον Οκτώβριο του 2008 από τις αρχές των ΗΠΑ ενός διεθνούς κυκλώματος που προωθούσε παράνομα φάρμακα μέσω spam e-mails, όπου ως εγκέφαλοι φέρονται ένας Αμερικανός και ένας Νεοζηλανδός, οι σχετικές ιστοσελίδες φιλοξενούνταν στην Κίνα, τα φάρμακα που διαφημίζονταν στέλνονταν από την Ινδία, ενώ η επεξεργασία των πιστωτικών στοιχείων των αγοραστών γινόταν από μέλη της σπείρας στην Κύπρο και τη Γεωργία.

Είναι χαρακτηριστικός ο σχετικός νόμος (CAN-SPAM Act 2003) που επικαλέστηκαν οι αρχές των ΗΠΑ για να συλλάβουν τους δράστες καθώς η προέλευση των μηνυμάτων ήταν συγκαλυμμένη, δεν υπήρχε για τους χρήστες η επιλογή «μην ενοχλείτε», τα φάρμακα πωλούνταν χωρίς ιατρική συνταγή και στις συσκευασίες τους δεν υπήρχαν φυλλάδια οδηγιών.

Περισσότερη Εμπιστοσύνη στο e-Commerce

Αργά αλλά σταδιακά έχουν αρχίσει να υποχωρούν η αρνητική στάση και η τεχνοφοβία προς τις νέες τεχνολογίες που είχαν μπει στο μυαλό πολλών πολιτών. Στη συντριπτική πλειονότητά τους οι ηλεκτρονικές συναλλαγές έχουν πλέον αποδειχθεί ότι είναι ασφαλείς. Η εταιρεία Nielsen, που κάνει έρευνες και αναλύσεις για τις καταναλωτικές συνήθειες στο Internet, από μεγάλη έρευνα που έκανε στις αρχές του 2008, έβγαλε το συμπέρασμα ότι το 85% των χρηστών του Internet σε παγκόσμιο επίπεδο έχει χρησιμοποιήσει το Διαδίκτυο μία τουλάχιστον φορά για να κάνει κάποια αγορά. Επίσης, οι μισοί χρήστες του Internet έκαναν μία τουλάχιστον διαδικτυακή αγορά σε διάστημα ενός μήνα.

Το μεγαλύτερο ποσοστό χρηστών του Internet που έχουν εμπιστοσύνη στις ηλεκτρονικές αγορές εντοπίστηκε στη Νότια Κορέα και ακολουθούν το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Ιαπωνία και η Αυστρία. Τα προϊόντα που προτιμούν οι ηλεκτρονικοί αγοραστές είναι κυρίως τα βιβλία και ακολουθούν τα είδη ιματισμού, τα DVD’s, τα βιντεοπαιχνίδια, τα αεροπορικά εισιτήρια και τα ηλεκτρονικά είδη.

Οι Έλληνες χρήστες του Internet προτιμούν να αγοράζουν ηλεκτρονικούς υπολογιστές και εξαρτήματά τους από το Διαδίκτυο και ακολουθούν στις προτιμήσεις τους τα αεροπορικά εισιτήρια, τα ρούχα, τα DVD’s κ.ά. Η χώρα μας κατέχει ένα αρνητικό ρεκόρ αγοράς προϊόντων super markets μέσω του Internet, κάτι που αποτελεί κοινή πρακτική σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, αν και η χρησιμότητα αυτού του τρόπου αγοράς είναι συζητήσιμη.

Οδηγός για Ασφαλείς Αγορές στο Internet

Στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» δημοσιεύθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2008, ο Οδηγός για Ασφαλείς Αγορές μέσω του Internet, τα κυριότερα σημεία του οποίου είναι τα εξής:

  • Να προτιμάτε αγορές με αντικαταβολή όταν τα ποσά είναι σχετικά χαμηλά.
  • Να προτιμάτε πιστωτικές κάρτες με χαμηλό πιστωτικό όριο ή κάρτες προπληρωμένης αξίας, για μικρή οικονομική ζημιά σε περίπτωση απάτης.
  • Να ελέγχετε τακτικά τις κινήσεις των πιστωτικών σας καρτών.
  • Να αλλάζετε συχνά τους κωδικούς (PINs) των καρτών των τραπεζικών σας λογαριασμών και των πιστωτικών σας καρτών αλλά και τους κωδικούς (passwords) των e-mails.
  • Να έχετε επίγνωση των κινδύνων που ενέχει η καταχώρηση προσωπικών δεδομένων στα ηλεκτρονικά καταστήματα.
  • Να προτιμάτε αγορές από επώνυμα και αξιόπιστα ηλεκτρονικά καταστήματα.
  • Να ελέγχετε αν γίνεται κωδικοποίηση των δεδομένων κατά τις ηλεκτρονικές πληρωμές (https:// και λουκέτο στη γραμμή εργασίας).
  • Να διαγράφετε αμέσως και να μην απαντάτε ποτέ στα παραπλανητικά spam e-mails.
  • Να εκτυπώνετε πάντα αντίγραφα από τις ηλεκτρονικές παραγγελίες που έχετε κάνει.
  • Να ελέγχετε πάντα αν υπάρχει φυσική διεύθυνση και σταθερό τηλέφωνο επικοινωνίας του ηλεκτρονικού καταστήματος.

Αλλαγή Τιμής Μετοχής

Ένας Βρετανός καθηγητής, μόνιμος κάτοικος Ελλάδας, βρισκόταν επί μακρό χρονικό διάστημα σε δικαστική διαμάχη με μεγάλη κατασκευαστική εταιρεία από την οποία διεκδικούσε ένα χρηματικό ποσό. Έστειλε μερικά απειλητικά e-mails στους υπεύθυνους της εταιρείας, τα οποία όμως αγνοήθηκαν και έτσι αποφάσισε να επέμβει στον κεντρικό server και να αλλάξει την τιμή της μετοχής της εταιρείας στο χρηματιστήριο. Η εταιρεία υπέστη μεγάλη ζημιά από την απρόσμενη αλλαγή της τιμής της μετοχής της και από τις έρευνες που έκανε η βρετανική αστυνομία για τον εντοπισμό του δράστη κατέληξε στην Ελλάδα όπου και συνελήφθη.

Το Internet και τα Πνευματικά Δικαιώματα

Με τη ραγδαία εξέλιξη και εξάπλωση του Internet, το ζήτημα των πνευματικών δικαιωμάτων είναι ένα απ’ αυτά που συζητείται περισσότερο. Τον Φεβρουάριο του 2008, ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΟΠΙ), φορέας ιδιωτικού δικαίου που εποπτεύει τη λειτουργία των εταιρειών προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων, κάλεσε σε συνάντηση τις εταιρείες παροχής υπηρεσιών Internet (IPS’s) και τις εταιρείες προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων, για να βρεθούν κοινά αποδεκτές λύσεις στην αντιμετώπιση του φαινομένου της διαδικτυακής πειρατείας.

Στα τέλη του 2007, στη Γαλλία ψηφίσθηκε ένας νόμος σύμφωνα με τον οποίο οι Πάροχοι Υπηρεσιών Internet είναι υποχρεωμένοι να διατηρούν σε μαύρες λίστες τους χρήστες που διαπιστώνεται ότι διακινούν παράνομα περιεχόμενο που υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα. Αν ο χρήστης λάβει σχετική ειδοποίηση από τον Πάροχο και την αγνοήσει, τότε ο Πάροχος είναι υποχρεωμένος να του διακόψει την παροχή υπηρεσιών Internet.

Ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας επιθυμεί την εφαρμογή ενός μνημονίου συνεργασίας ανάμεσα στους ISP’s και σ’ όσους παρέχουν το περιεχόμενο που διακινείται νόμιμα ή παράνομα και όχι την εφαρμογή ενός αυστηρού νομοθετικού πλαισίου. Πάντως, είναι γεγονός ότι   το φαινόμενο της ελεύθερης ανταλλαγής προϊόντων που υπάγονται σε πνευματικά δικαιώματα, κυρίως αρχεία μουσικής και κινηματογραφικών ταινιών, παραμένει παγκόσμιο και τεχνολογικά ανεξέλεγκτο.

Δεν είναι λίγοι οι Έλληνες χρήστες του Διαδικτύου, που διαθέτουν ADSL γραμμές με υψηλές ταχύτητες σύνδεσης, οι οποίοι έλαβαν επιστολές από την εταιρεία που τους παρέχει τη σύνδεση όπου αναφέρεται ότι η IP διεύθυνση που τους έχει αποδοθεί διαπιστώθηκε ότι χρησιμοποιήθηκε για την παράνομη μετάδοση σε τρίτους αρχείων μουσικής και ταινιών.

Καθώς οι ταχύτητες σύνδεσης στο Internet αυξάνουν εκθετικά και εισερχόμαστε έτσι, ίσως και άθελά μας, στην εποχή της διαδικτυακής τηλεόρασης και του διαδικτυακού ραδιοφώνου, πολλοί χρήστες του Internet αναρωτιούνται αν αυτό θα αναγκάσει τους ISP’s, που μέχρι σήμερα αρνούνται να προβούν σε εκτεταμένο έλεγχο της χρήσης του Διαδικτύου που κάνουν οι συνδρομητές τους, να αναθεωρήσουν τη στάση τους υπό την πίεση δισκογραφικών εταιρειών και εταιρειών διανομής κινηματογραφικών ταινιών.

Η Διακίνηση Φαρμάκων Μέσω του Διαδικτύου

Σε αληθινή μάστιγα τείνει να εξελιχθεί το φαινόμενο της παράνομης διακίνησης και πώλησης φαρμάκων μέσω του Διαδικτύου. Τα ηλεκτρονικά φαρμακεία κατακλύζουν με σχετικά μηνύματα τα e-mails των χρηστών και η παράνομη διακίνηση φαρμακευτικών προϊόντων μέσω του Internet έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, με πολύ σοβαρές συνέπειες για την υγεία των υποψηφίων πελατών ή θυμάτων.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) υπολογίζει ότι περισσότερα από τα μισά φάρμακα που διακινούνται μέσω του Internet είναι πλαστά. Οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους οι χρήστες επιλέγουν να αγοράσουν φάρμακα από το Internet παρά τις συνεχείς προειδοποιήσεις που τους γίνονται, είναι η χαμηλή τιμή τους και κατά δεύτερο λόγο η μη απαίτηση για ιατρική συνταγή.

Πάντως, είναι γεγονός ότι καμία από τις ιστοσελίδες που διακινούν φάρμακα δεν επιβάλλουν κάποιον περιορισμό στην αγορά αναβολικών ουσιών, όπως είναι η απαγόρευση της πώλησης σε ανηλίκους, και επίσης κανένα ηλεκτρονικό κατάστημα δεν ζητά κάποια ιατρική γνωμάτευση ή συνταγή για την αποστολή ακόμα και επικίνδυνων φαρμάκων.

Το Κυβερνοέγκλημα Γίνεται Παγκόσμιο

Τον Μάρτιο του 2008 εντοπίστηκε ένας 18χρονος Νεοζηλανδός ως εγκέφαλος ενός διεθνούς κυκλώματος κυβερνοεγκλήματος που έκανε ζημιά σε 1,5 εκατομμύριο υπολογιστές. Ο ίδιος κατάφερε να δημιουργήσει έναν κρυπτογραφημένο ιό (virus) που είχε τη δυνατότητα να παρακάμπτει τα συστήματα antivirus και να υποκλέπτει από τους μολυσμένους υπολογιστές τους κωδικούς πρόσβασης και τους αριθμούς των πιστωτικών καρτών των χρηστών-θυμάτων.

Με τα στοιχεία αυτά, άλλα μέλη της διεθνούς σπείρας μπορούσαν να προχωρήσουν σε απάτες και ηλεκτρονικές κλοπές. Την αφορμή για την έρευνα ώστε να εντοπισθεί η σπείρα αποτέλεσε η ηλεκτρονική επίθεση 50.000 μολυσμένων υπολογιστών ζόμπι εναντίον του κεντρικού διακομιστή (server) του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνιας των ΗΠΑ.

Ειδική Νομοθεσία για τα Blogs

Νομοσχέδιο για τη λειτουργία του Διαδικτύου αλλά με ιδιαίτερη αναφορά στον χώρο των blogs (ιστολογίων) έχει στα σκαριά το ελληνικό υπουργείο Δικαιοσύνης από την άνοιξη του 2008. Η χώρα μας ίσως να γίνει η μοναδική παγκοσμίως που προωθεί ένα νομοσχέδιο ειδικά για τους bloggers. Ο σκοπός του νομοσχεδίου δεν θα είναι η άρση της ανωνυμίας των χρηστών των ιστολογίων αλλά η αντιμετώπιση των φαινομένων προσβολής της προσωπικότητας μέσω δημοσιευμάτων σε ιστολόγια. Έτσι, όποιος θεωρεί ότι θίγεται από κάποιο δημοσίευμα ενός ιστολογίου, θα μπορεί να καταφεύγει στη δικαιοσύνη και να ζητήσει αποκάλυψη της ταυτότητας του δράστη.

«Ροζ» Πιάτσες και στο Διαδίκτυο

Τον Απρίλιο του 2008 αστυνομικοί του Τμήματος Ηθών της Ασφάλειας Θεσσαλονίκης συνέλαβαν, προσποιούμενοι τους πελάτες, μια νεαρή από τη Λιθουανία που έφθασε στην συμπρωτεύουσα απεσταλμένη από γραφείο συνοδών κυριών. Το ραντεβού κλείστηκε μέσω του Internet από την ιστοσελίδα που διατηρεί το γραφείο. Το περίεργο με τις υποθέσεις αυτές είναι ότι υπάρχει ένα νομοθετικό κενό, καθώς στην Ολλανδία, όπου φιλοξενείται η συγκεκριμένη ιστοσελίδα, ο νόμος επιτρέπει τη λειτουργία τέτοιων ιστοσελίδων.

Περίεργες e-Δηλώσεις

Περίπου 1.000 ύποπτες δηλώσεις που είχαν υποβληθεί μέσω του Internet εντόπισαν οι αρμόδιοι υπάλληλοι της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων (ΓΓΠΣ) τον Μάιο του 2008. Αυτό που έκανε εντύπωση ήταν ότι είχαν υποβληθεί πολλές ηλεκτρονικές αιτήσεις για την απόκτηση κωδικών πρόσβασης στο Taxisnet, όπου σ’ όλες είχε χρησιμοποιηθεί η ίδια διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail). Επίσης, οι ίδιοι αυτοί φορολογούμενοι είχαν υποβάλει φορολογικές δηλώσεις με ολόιδια οικονομικά στοιχεία, όπως ίδιο εισόδημα, ίδια παρακράτηση φόρου και ίδιο ποσό δαπανών που εκπίπτουν. Αξιοσημείωτο ήταν και το ότι από την εκκαθάριση αυτών των δηλώσεων προέκυπτε ποσό φόρου λίγο μικρότερο από τα 1.500 €, ώστε να αποφεύγεται έτσι ο σχετικός έλεγχος.

Ο Νέος Μεγάλος Hacker

Καιρό είχε να απασχολήσει τη διεθνή κοινότητα κάποιος hacker με τα κατορθώματά του. Μετά την περιπέτεια του Kevin Mitnic, ήρθε η σειρά του Gary MacKinnon, ενός 42χρονου Σκοτσέζου, να γίνει ο διασημότερος hacker στον κόσμο. Το έγκλημά του ήταν ότι επί ένα χρόνο, από το 2001 έως το 2002, εισχωρούσε στα ηλεκτρονικά αρχεία του αμερικανικού Πενταγώνου και της NASA με μεγάλη ευκολία, αναζητώντας αποδείξεις για το αν υπάρχουν ιπτάμενοι δίσκοι (UFO). Κατηγορείται ότι διέπραξε τη μεγαλύτερη εισβολή όλων των εποχών σε στρατιωτικούς υπολογιστές.

Ο ίδιος υποστηρίζει ότι του αρέσουν πολύ τα παιχνίδια με υπολογιστές (computer games) και ότι το hacking είναι ένα τέτοιο παιχνίδι. Παραδέχεται μάλιστα ότι ήλπιζε ότι μετά τη σύλληψή του θα τον αξιοποιούσαν στις υπηρεσίες του αμερικανικού Πενταγώνου, όπως γίνεται συνήθως με τους πολύ καλούς hackers. Τελικά, τον Αύγουστο του 2008 εκδόθηκε με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στις ΗΠΑ, ως ο πρώτος hacker που θα δικαστεί σε μια άλλη χώρα εκτός της χώρας καταγωγής του.

Κατηγορείται από τις αρχές των ΗΠΑ ότι εξαπέλυσε ηλεκτρονική επίθεση σε 97 υπολογιστές της NASA και του υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ, από το σπίτι του στο Λονδίνο, αμέσως μετά την τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Συνολικά κατηγορείται για 8 αδικήματα και κινδυνεύει με πολυετή ποινή κάθειρξης. Ήταν γνωστός με το ψευδώνυμο Solo. Όσον αφορά τις επιθέσεις των hackers σε κυβερνητικές ιστοσελίδες, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι αυτές γίνονται προκειμένου να διαπιστωθεί πόσο τρωτό μπορεί να είναι το ηλεκτρονικό σύστημα του αντιπάλου σε περίοδο πολέμου ή και να ερευνηθούν οι πιθανότητες επιτυχίας ενός καίριου χτυπήματος σε ανύποπτο χρόνο.

Το ετήσιο συνέδριο των hackers (Defcon) διεξάγεται από το 1993 και κάθε χρόνο στο Las Vegas των ΗΠΑ. Συγκεντρώνει 4.000 περίπου hackers απ’ όλα τα μέρη του κόσμου, οι οποίοι για τρεις ημέρες ανταλλάσσουν πληροφορίες και απόψεις για τις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις στον χώρο της πληροφορικής. Πάντως, οι ίδιοι οι hackers διαχωρίζουν τους εαυτούς τους από τους crackers, που έχουν κακόβουλους σκοπούς και κάνουν ζημιά στα συστήματα υπολογιστών και εκβιάζουν εταιρείες και υπηρεσίες, καθώς και από τους script kiddies, που χρησιμοποιούν έτοιμα προγράμματα.

Ισχυρίζονται ότι ο πραγματικός hacker δεν κάνει ζημιές και δεν καταστρέφει αρχεία, αλλά εντοπίζει και αναδεικνύει τα κενά και τις αδυναμίες ενός συστήματος και ενημερώνει τους υπευθύνους για τα προβλήματα ασφαλείας. Οι ενέργειές τους δηλαδή έχουν μια ηθική διάσταση καθώς τα κίνητρά τους είναι ιδεολογικά και όχι οικονομικά.

Οι Έλληνες Hackers

Έντονη έκαναν την παρουσία τους και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο Έλληνες hackers καθώς  τον Σεπτέμβριο του 2008 μπόρεσαν και εισέβαλαν στον δικτυακό τόπο του περίφημου κέντρου ερευνών CERN στην Ελβετία, όπου εκείνες τις ημέρες βρισκόταν σε εξέλιξη το «πείραμα του αιώνα» για το «σωματίδιο του Θεού». Οι Έλληνες hackers άλλαξαν την κεντρική ιστοσελίδα του CERN όπου έγραψαν κάποιο δικό τους ειρωνικό μήνυμα. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι πρόκειται για επίλυση διαφορών μεταξύ ελληνικών ομάδων hackers για να αποδείξουν ποιοι είναι ικανότεροι και θέλησαν ακόμη να εκμεταλλευτούν τη μεγάλη επισκεψιμότητα του συγκεκριμένου δικτυακού τόπου.

Υποκλοπή Δεδομένων από Πληκτρολόγια

Μπορεί πολλοί χρήστες να φοβούνται ότι τα ασύρματα πληκτρολόγια είναι επιρρεπή σε υποκλοπές, δεν πρέπει όμως να αισθάνονται άνετα και οι χρήστες που χρησιμοποιούν τα κοινά πληκτρολόγια με καλώδιο. Το εκπληκτικό αυτό συμπέρασμα βγαίνει από έρευνα που έκανε ομάδα φοιτητών σε πολυτεχνείο της Ελβετίας στην οποία έρευνα κατάφεραν να υποκλέψουν από απόσταση τα κείμενα που πληκτρολογήθηκαν σε φορητούς υπολογιστές. Οι φοιτητές μπόρεσαν και ανέλυσαν τα ηλεκτρομαγνητικά σήματα που εξέπεμπε το κάθε πλήκτρο και δοκίμασαν τέσσερις παρόμοιες τεχνικές υποκλοπής με τις οποίες κατέγραψαν κείμενα σε απόσταση έως και 20 μέτρων.

Κώδικας Δεοντολογίας στο Διαδίκτυο

Τρεις από τις εταιρείες κολοσσούς του Internet, οι Microsoft, Yahoo και Google, αποφάσισαν να συνεργαστούν για να υιοθετήσουν έναν κώδικα δεοντολογίας για την ελευθερία της έκφρασης και την προστασία της ιδιωτικής ζωής στο Διαδίκτυο. Στην ουσία συμμετέχουν στην Πρωτοβουλία Παγκόσμιου Δικτύου, που ξεκίνησε από γνωστές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην προστασία της ελεύθερης έκφρασης  και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το θέμα δημιουργήθηκε από τη βοήθεια που κατηγορήθηκαν ότι παρείχαν οι μεγάλες εταιρείες του Internet σε χώρες όπου υπάρχουν περιορισμοί στην ελευθερία έκφρασης στο Διαδίκτυο.

Η Νέα Φιλοσοφία στο Hacking

Μεγάλη ανησυχία προκάλεσε στους παροικούντες του Διαδικτύου η διαπίστωση ότι από τον Φεβρουάριο του 2006 και επί τρία περίπου χρόνια ένας κρυμμένος σε ιστοσελίδες «δούρειος ίππος» (trojan horse) είχε κατορθώσει να υποκλέψει τους κωδικούς πρόσβασης από 300.000 λογαριασμούς καταθέσεων και από 250.000 λογαριασμούς χρεωστικών και πιστωτικών καρτών.

Το όνομά του είναι Sinowal και υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι είναι ρωσικής προέλευσης, ενώ θεωρείται ένα από τα πιο εξελιγμένα και αποτελεσματικά εργαλεία ηλεκτρονικής απάτης που εντοπίστηκαν μέχρι σήμερα, σύμφωνα με το έγκυρο εργαστήριο RSAFraudAction Research Lab.

Το λογισμικό τού ιδιαίτερα αποτελεσματικού αυτού «δούρειου ίππου» είναι έτσι ρυθμισμένο ώστε αφού εγκατασταθεί κρυφά στον υπολογιστή του χρήστη να ενεργοποιείται αυτόματα μόλις αυτός επισκεφθεί κάποια από τις 2.700 διευθύνσεις ηλεκτρονικών τραπεζών πληροφοριών που μπορεί και αναγνωρίζει. Η υποκλοπή του PIN ή του Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ) του χρήστη είναι απλά θέμα χρόνου.

Hacking Μέσω του Facebook

Όλο και πιο ευρηματικοί γίνονται τελευταία οι ηλεκτρονικοί εγκληματίες καθώς και τα υποψήφια θύματά τους έχουν μάθει να αμύνονται. Μια κοπέλα από την Αυστραλία έλαβε ένα μήνυμα από έναν φίλο που είχε κάνει στο Facebook, ο οποίος της έλεγε ότι βρισκόταν προσωρινά στην Αφρική και της ζητούσε επειγόντως κάποια χρήματα για να μπορέσει να επιστρέψει στο σπίτι του.

Η κοπέλα ήταν αρκετά προσεκτική για να αντιληφθεί από τα γραφόμενα και μετά από αρκετά μηνύματα που αντάλλαξε μαζί του ότι δεν ήταν ο γνωστός φίλος που είχε κάνει στο Facebook και τελικά προσποιήθηκε ότι θα βοηθήσει και αφού έλαβε πρώτα απ’ αυτόν ό,τι πληροφορίες τής χρειαζόταν, τον κατήγγειλε στις αρμόδιες αρχές.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι πολύ πιθανό, ο hacker να απέκτησε πρόσβαση μέσω ενός ιού στο προφίλ του φίλου της κοπέλας και από εκεί να είδε τα μηνύματα που είχαν ανταλλάξει μεταξύ τους και αποφάσισε να προσποιηθεί τον φίλο της αλλά λογάριασε χωρίς τον ξενοδόχο.

Η Τεχνολογία «Προδίδει»

Τον Νοέμβριο του 2008, ένας βουλευτής της Αντιπολίτευσης εντόπισε σε επίσημη ιστοσελίδα υπουργείου και στο κείμενο της προκήρυξης ενός μειοδοτικού διαγωνισμού τα «ηλεκτρονικά ίχνη» μιας ιδιωτικής εταιρείας, δηλ. το όνομα του φακέλου στον σκληρό δίσκο όπου είχε αποθηκευθεί ένα έγγραφο κειμένου, τα οποία ο αρμόδιος υπάλληλος της εταιρείας είχε προφανώς αμελήσει να εξαφανίσει. Καθώς ήταν έντονες οι υποψίες για «φωτογραφικό διαγωνισμό», το αρμόδιο υπουργείο ακύρωσε τον πρόχειρο μειοδοτικό διαγωνισμό και διέταξε Ένορκη Διοικητική  Εξέταση.

Η Νέα Πραγματικότητα του Κυβερνοπολέμου

Είναι σίγουρο ότι ο Κυβερνοπόλεμος θα μας απασχολήσει έντονα στο άμεσο μέλλον ως μια νέα μορφή σύρραξης. Υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι η Ρωσία βρισκόταν πίσω από τις πρόσφατες κυβερνο-επιθέσεις σε Εσθονία και Γεωργία, αν και για διαφορετική αιτία σε κάθε περίπτωση. Οι ειδικοί λένε ότι έχουμε να κάνουμε περισσότερο με ενέργειες πολέμου και λιγότερο με πράξεις κατασκοπείας.

 Έγιναν επιθέσεις σε ιστοσελίδες τραπεζών, εφημερίδων και υπουργείων και πολλά τηλέφωνα πρώτης ανάγκης σταμάτησαν να λειτουργούν. Σε μια άλλη ηλεκτρονική αντιπαράθεση, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα Κινέζοι hackers να διείσδυσαν στα ηλεκτρονικά άδυτα του Λευκού Οίκου αλλά και του Πενταγώνου των ΗΠΑ.

Εκείνο που είναι σίγουρο είναι ότι η ηλεκτρονική κατασκοπεία και η δολιοφθορά συνεχώς εξελίσσονται. Το ιδανικό θα ήταν να συμφωνήσουν οι μεγάλες δυνάμεις στην υπογραφή μιας συνθήκης για τη ρύθμιση θεμάτων που έχουν να κάνουν με τον Κυβερνοπόλεμο και τις όποιες μορφές του. Το κακό είναι βέβαια ότι είναι δύσκολο έως αδύνατο να εντοπισθούν οι επιτιθέμενοι και δεν υφίσταται ακόμη ικανοποιητικό νομικό πλαίσιο.

Η Wikipedia Ενοχλεί

Βουλευτής αριστερού γερμανικού κόμματος και πρώην στέλεχος των μυστικών υπηρεσιών της πάλαι ποτέ Ανατολικής Γερμανίας κατέφυγε στη Δικαιοσύνη και κατόρθωσε να κλείσει για τρεις ημέρες τη γερμανόφωνη έκδοση της γνωστής διαδικτυακής εγκυκλοπαίδειας Wikipedia διαμαρτυρόμενος για ένα λήμμα που, όπως υποστήριξε, περιείχε ψευδείς πληροφορίες για το παρελθόν του στις μυστικές υπηρεσίες.

Όμως, πήγαινε γυρεύοντας, γιατί έκανε ζημιά και στο κόμμα του και στην δική του δημόσια εικόνα και δέχθηκε έντονες διαμαρτυρίες από χρήστες του Internet. Οι υπεύθυνοι της διαδικτυακής εγκυκλοπαίδειας Wikipedia παραδέχθηκαν μεν ότι το συγκεκριμένο λήμμα περιείχε ανακρίβειες αλλά διερωτήθηκαν γιατί ο ίδιος ο βουλευτής δεν μπήκε στον κόπο να το διορθώσει, όπως μπορεί να κάνει ο οποιοσδήποτε επισκέπτης της Wikipedia.

 Η Κινεζική Κυβερνοκατασκοπεία

Σε έκθεση που παρουσιάστηκε τον Νοέμβριο του 2008 στο αμερικανικό Κογκρέσο, αναφέρεται ότι η Κίνα έχει αναπτύξει πολύ προηγμένες τεχνικές ηλεκτρονικής κατασκοπείας ώστε να είναι σε θέση να παραβιάσει και τα πιο ευαίσθητα δίκτυα των ΗΠΑ και να αποσπάσει απόρρητες πληροφορίες. Στην ίδια έκθεση υποστηρίζεται ακόμη ότι η Κίνα εφαρμόζει ένα πρόγραμμα κυβερνοκατασκοπείας και επισημαίνονται ακόμα και οι πιθανοί κίνδυνοι από το κινεζικό διαστημικό πρόγραμμα. Η έκθεση αναφέρει ότι οι ΗΠΑ ενδέχεται να μην μπορούν να αντιμετωπίσουν τις πολύ εξελιγμένες μορφές κυβερνοπολέμου που έχει αναπτύξει η Κίνα, η οποία εκτιμάται ότι έχει υπό τον έλεγχό της περί τις 250 ομάδες πειρατών της πληροφορικής, κοινώς hackers.

 Η Διαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια Europeana

Τον Νοέμβριο του 2008 εγκαινιάστηκε η Europeana, http://www.europeana.eu, μια αρκετά φιλόδοξη ευρωπαϊκή προσπάθεια, διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια ή διαδικτυακή βιβλιοθήκη κατ’ άλλους, που φιλοδοξεί να συγκεντρώσει σταδιακά εκατομμύρια βιβλία, φωτογραφίες, πίνακες ζωγραφικής, μουσικά έργα, χειρόγραφα, κινηματογραφικές ταινίες και άλλα στοιχεία της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς. Αποτελεί την ευρωπαϊκή απάντηση στο αμερικανικό Google Book Search, που είναι μια υπηρεσία αναζήτησης που λειτουργεί με λέξεις-κλειδιά και η οποία καλύπτει σήμερα 7 εκατομμύρια ψηφιοποιημένα βιβλία.

Η Europeana προσφέρει ήδη πλήρη κείμενα από 2 εκατομμύρια βιβλία και έχει την προοπτική να φθάσει τα 10 εκατομμύρια στην πλήρη λειτουργία της το έτος 2010. Υποστηρίζει ήδη 23 γλώσσες, μεταξύ των οποίων και την ελληνική. Η κυρία Viviane Reding, η Ευρωπαία Επίτροπος για την Κοινωνία της Πληροφορίας και τα ΜΜΕ, το έθεσε πολύ ωραία : «Η τεχνολογία επιτρέπει σ’ έναν Τσέχο φοιτητή να περιηγηθεί σε μια βρετανική βιβλιοθήκη χωρίς να χρειασθεί να πάει στο Λονδίνο ή σ’ έναν Ιρλανδό λάτρη της τέχνης να πλησιάσει τη Μόνα Λίζα χωρίς να ταλαιπωρείται στην ουρά στο Λούβρο».

Δίκαιο και Internet 2008 Μέρος 3 4
Δίκαιο και Internet 2008 Μέρος 3 4

Τα προβλήματα σ’ αυτό το μεγάλο τόλμημα είναι πρώτα απ’ όλα τα πνευματικά δικαιώματα, κάτι που το Google Book Search δεν έχει ακόμα καταφέρει να ξεπεράσει, καθώς και η πολυπλοκότητα, το κόστος και η καλή οργάνωση ενός τόσο μεγάλου έργου.

Μια σκέψη για την αντιμετώπιση του θέματος των πνευματικών δικαιωμάτων είναι να συνδέονται οι χρήστες με τους εκδοτικούς οίκους και να κατεβάζουν τα βιβλία που τους ενδιαφέρουν πληρώνοντας με πιστωτική κάρτα. Όσο για το δεύτερο πρόβλημα της ψηφιοποίησης ενός τόσο μεγάλου υλικού, είναι χαρακτηριστικό ότι η γνωστή εταιρεία Microsoft ήδη παραιτήθηκε από ένα ανάλογο εγχείρημα και μέχρι σήμερα έχει ψηφιοποιηθεί μόνο το 1% των βιβλίων από τις εθνικές βιβλιοθήκες της Ευρώπης, ποσοστό που το 2012 αναμένεται να φθάσει στο 4%.

Τον Νοέμβριο του 2008 έγινε εκδήλωση ενημέρωσης στην Αθήνα για τη συμφωνία συμβιβασμού ανάμεσα στην εταιρεία Google και την Ένωση Αμερικανών Εκδοτών και την Αμερικανική Εταιρεία Συγγραφέων σχετικά με την ψηφιοποίηση, τη δημιουργία ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων και την παρουσίαση κομματιών από βιβλία που έχουν πνευματικά δικαιώματα. Την εκδήλωση οργάνωσε ο ΟΣΔΕΛ (Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου). Προβλέπεται η ύπαρξη ενός Μητρώου Δικαιωμάτων Βιβλίου, που θα διευθύνεται ισότιμα από συγγραφείς και εκδότες και που θα είναι αρμόδιο για τη συλλογή εσόδων από το Google και τη διανομή τους στους δικαιούχους.

Συκοφάντηση Μαθήτριας με Ψεύτικο Βίντεο

Τον Νοέμβριο του 2008 μια 14χρονη μαθήτρια, παιδί μεταναστών, συκοφαντήθηκε βάναυσα σε σχολεία της Μυτιλήνης καθώς κάποιοι συμμαθητές της κυκλοφόρησαν ένα βίντεο με πορνό περιεχόμενο και με φερόμενη ως πρωταγωνίστρια την ίδια. Η Αστυνομία εκτιμά ότι το βίντεο προήλθε από το Internet και χρησιμοποιήθηκε για να συκοφαντηθεί η μαθήτρια, πιθανώς και με ρατσιστικά κίνητρα. Η εισαγγελία είναι πρόθυμη να διελευκάνει την υπόθεση και να εντοπίσει τους ενόχους, οι οποίοι κινδυνεύουν με κατηγορίες σε βαθμό κακουργήματος.

Το UpSkirting και το DownBlousing

Μπορεί οι όροι upskirting και downblousing να ακούγονται περίεργοι, ανήκουν όμως στις σύγχρονες ορολογίες που δημιούργησε ο συνδυασμός των τεχνολογιών της κινητής τηλεφωνίας και του Internet. Με τον πρώτο όρο αναφερόμαστε στην κρυφή φωτογράφηση γυναικών κάτω από τη φούστα τους και με τον δεύτερο στην κρυφή φωτογράφηση μέσα από το πουκάμισό τους. Οι φωτογραφήσεις αυτές γίνονται συνήθως με τη χρήση κινητού τηλεφώνου και αναρτώνται σε ειδικές ιστοσελίδες που περιέχουν τέτοιο υλικό.

Είναι τόσα πολλά τα κρούσματα φωτογράφησης γυναικών στα απόκρυφα σημεία τους, ώστε οι μισές σχεδόν πολιτείες των ΗΠΑ αναγκάστηκαν να ψηφίσουν νόμους που καθιστούν παράνομη την ενέργεια αυτή και αυτό για τον απλούστατο λόγο ότι πολλές γυναίκες θύματα που κατέφυγαν στη Δικαιοσύνη διαπίστωσαν ότι δεν υπάρχει νομοθεσία που να τις καλύπτει και να καταδικάζει τους δράστες. Το εντυπωσιακό είναι ότι υπάρχουν ιστοσελίδες που περιέχουν παρόμοιες φωτογραφίες και βίντεο σε online προβολή. Το δύσκολο είναι βέβαια να εντοπιστούν οι δράστες αλλά και τα ίδια τα θύματα να αναγνωρίσουν τις επίμαχες φωτογραφήσεις.

Ιός στο Facebook

Ένας ιός με όνομα Koobface εντοπίστηκε να υποκλέπτει προσωπικά δεδομένα των μελών της γνωστής ιστοσελίδας κοινωνικής δικτύωσης Face-book. Ο ιός χρησιμοποιεί το σύστημα ανταλλαγής μηνυμάτων της ιστοσελίδας για να διαδοθεί από μέλος σε μέλος και να υποκλέπτει προσωπικά δεδομένα, όπως είναι οι αριθμοί των πιστωτικών καρτών.

Η τακτική του ιού είναι να στέλνει μηνύματα στη λίστα των φίλων ενός χρήστη που έχει μολύνει όπου τα θέματα των μηνυμάτων του δεν κινούν υποψία. Ο απώτερος σκοπός των μηνυμάτων είναι να πείσουν τους χρήστες να κατεβάσουν μια δήθεν αναβαθμισμένη έκδοση ενός δημοφιλούς προγράμματος που αν εκτελεστεί στον υπολογιστή τους δεν θα προκαλέσει ζημιά όπως παλαιότερα αλλά θα υποκλέψει προσωπικά δεδομένα.

Δημοσιοποίηση Στοιχείων Βιαστών στο Διαδίκτυο

Μεγάλο θέμα έχει ανακύψει τελευταία στους νομικούς κύκλους του Internet σχετικά με το αν θα πρέπει να δημοσιοποιούνται ή όχι τα στοιχεία όσων έχουν κατηγορηθεί για βιασμό (σεξουαλική κακοποίηση). Υπάρχουν αυτοί που θεωρούν ότι παραβιάζεται ο νόμος περί προστασίας των προσωπικών δεδομένων και αυτοί που θεωρούν ότι θα πρέπει να ενημερώνεται το κοινό.

Η αφορμή για τη συζήτηση δόθηκε από μια ιστοσελίδα στη Σουηδία η οποία από τον Οκτώβριο του 2008 ξεκίνησε να δημοσιοποιεί ονόματα, διευθύνσεις ακόμα και φωτογραφίες ατόμων που έχουν καταδικαστεί για σεξουαλική κακοποίηση και που απώτερος σκοπός της είναι η επιβολή αυστηρότερων ποινών για παρόμοια αδικήματα. Στις ΗΠΑ ισχύει ήδη ο «Νόμος της Μέγκαν», που ονομάστηκε έτσι από το 7χρονο κοριτσάκι Μέγκαν Κάνκα, που βιάστηκε και δολοφονήθηκε το 1994.

Η Αλίευση Στοιχείων (Phishing)

Ένας από τους πιο δημοφιλείς τρόπους δράσης των κυβερνοαπατεώνων είναι το phishing ή αλίευση στοιχείων, όπως μπορεί να αποδοθεί στα ελληνικά. Απώτερος στόχος τους είναι η υποκλοπή μέσω e-mails των αριθμών τραπεζικών λογαριασμών ή πιστωτικών καρτών καθώς και των κωδικών πρόσβασης που χρησιμοποιούν οι χρήστες είτε στους προσωπικούς τους λογαριασμούς ή στις διαδικτυακές τους συναλλαγές.

Υπολογίζεται ότι καθημερινά γίνονται σ’ όλον τον κόσμο περισσότερες από 7 εκατομμύρια απόπειρες αλίευσης στοιχείων, ενώ και στη χώρα μας το Τμήμα Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος δέχεται κάθε χρόνο περισσότερες από 400.000 καταγγελίες για ύποπτα e-mails. Οι ΗΠΑ «φιλοξενούν» τους περισσότερους phishing servers παγκοσμίως (46%), από τους οποίους γίνονται οι επιθέσεις αυτές. Πάντως, οι phishing servers αλλάζουν συνέχεια γεωγραφική θέση για να μην γίνονται εύκολα αντιληπτοί.

Βουλευτής Θύμα Hacker

Έλληνας βουλευτής έπεσε θύμα hacker τον Δεκέμβριο του 2008 καθώς ένα e-mail που κυκλοφόρησε με τα προσωπικά του στοιχεία ανακοίνωνε την παραίτησή του από τη Βουλή, την αποχώρηση από το κόμμα του και την αηδία που ένιωθε για την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα. Ο ίδιος ο βουλευτής διέψευσε αμέσως το πλαστό e-mail ενώ την υπόθεση διερευνά το Τμήμα Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Ασφάλειας Αττικής.

Η Σήμανση του Περιεχομένου των Ιστοσελίδων

Η βρετανική και η αμερικανική κυβέρνηση σκέφτονται πολύ σοβαρά να καθιερώσουν τη σήμανση των αγγλόφωνων ιστοσελίδων με τρόπο παρόμοιο μ’ αυτόν που γίνεται ο χαρακτηρισμός των κινηματογραφικών ταινιών και αυτό σε μια προσπάθεια να αυξηθεί η ασφάλεια στο Internet και η προστασία των παιδιών από το ακατάλληλο περιεχόμενο που κάνει θραύση στο Διαδίκτυο.

Η συζήτηση για την ελευθερία του λόγου στο Διαδίκτυο και οι κινήσεις για λογοκρισία του περιεχομένου του, με όποια μορφή κι αν αυτές γίνονται, βρίσκουν αντίθετους πολλούς που διαλαλούν ότι το Internet είναι ένα μέρος που δεν θα πρέπει να ελέγχουν οι κυβερνήσεις. Το θέμα είναι βέβαια να μπορέσουμε να εντοπίσουμε πού βρίσκονται τα όρια της ελευθερίας της έκφρασης, της ασυδοσίας, του κοινού συμφέροντος και της προστασίας των παιδιών μας.

Σύντομα Συμπεράσματα

«Όπου υπάρχει ασφάλεια, υπάρχει και κατασκοπεία». Δηλαδή, μπορεί μια εταιρεία να προσλάβει κάποιον τεχνικό για την ασφάλειά της και τελικά αυτός ο ίδιος να την υποκλέψει, επειδή διαθέτει τις απαραίτητες τεχνικές γνώσεις και οι ενέργειές τους δεν μπορούν να ελεγχθούν από τον εργοδότη του.

«Είμαστε με τα χέρια ψηλά. Οι παιδόφιλοι χορεύουν καθημερινά στις πλάτες των παιδιών μας»Σφακιανάκης Εμμανουήλ, Αστυνόμος Α’, Προϊστάμενος του Τμήματος Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Ασφάλειας Αττικής.

Το ηλεκτρονικό ίχνος, δηλ. η IP διεύθυνση που μας αποδίδεται από τον ISP κάθε φορά που συνδεόμαστε στο Internet, είναι μοναδικό για τον κάθε χρήστη και έχει ισχύ δακτυλικού αποτυπώματος.

Οι γονείς έχουν έναν ρόλο κλειδί να παίξουν όσον αφορά την ασφαλή πλοήγηση των παιδιών τους στο Διαδίκτυο. Θα πρέπει οι ίδιοι πρώτα απ’ όλα να μάθουν να χρησιμοποιούν το Internet και να περιηγούνται με ασφάλεια σ’ αυτό και θα πρέπει να ενημερωθούν για τους κινδύνους που ελλοχεύουν στον ψηφιακό κόσμο αλλά και τις αναρίθμητες δυνατότητές του.

Στο παγκόσμιο χωριό του Διαδικτύου χωρούν όλοι, καλοί και κακοί. Εδώ φιλοξενείται η δίψα για μάθηση και η ανάγκη για επικοινωνία αλλά είναι και ο χώρος που προσφέρεται για κάθε είδους απάτη.

Το φαινόμενο της ελεύθερης ανταλλαγής προϊόντων που υπάγονται σε πνευματικά δικαιώματα παραμένει παγκόσμιο και τεχνολογικά ανεξέλεγκτο.

Το Internet είναι ένα μέσο στο οποίο η επικοινωνία είναι τόσο γρήγορη και τόσο ευρεία που είναι τρομακτικό το ότι εκατομμύρια άνθρωποι σ’ όλον τον κόσμο μπορούν να διαπράξουν ποινικά αδικήματα ταυτόχρονα. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αστραπιαία διακίνηση υλικού παιδικής πορνογραφίας.

Ενώ από τη μια μεριά οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών Internet διαφημίζουν τις συνδέσεις με πολύ υψηλές ταχύτητες και το γρήγορο κατέβασμα (download) μουσικής και ταινιών που προσφέρουν στους χρήστες τους, από την άλλη μεριά απειλούν τους ίδιους τους πελάτες τους που διακινούν σχετικά πνευματικά προϊόντα.

Η αλήθεια είναι ότι οδεύουμε προς έναν κόσμο στον οποίο ο,τιδήποτε κάνουμε παρακολουθείται, καταγράφεται και αποθηκεύεται από κάποια εταιρεία.

«Μην μας ψάξετε … Θα σας βρούμε εμείς … λίαν συντόμως!». Μήνυμα που άφησαν Έλληνες hackers τον Σεπτέμβριο του 2008 στην κεντρική ιστοσελίδα του ελβετικού κέντρου ερευνών CERN

Το τεράστιο πλήθος των πληροφοριών που όλοι παράγουμε καθημερινά, δημιουργεί δυνατότητες ελέγχου και χειραγώγησης των χρηστών από εταιρείες και κρατικές υπηρεσίες ασφαλείας, δημιουργώντας έτσι σοβαρά ερωτήματα για τις ελευθερίες και τη λειτουργία της ίδιας της δημοκρατίας.

Η αύξηση των γνώσεων στον τομέα της πληροφορικής έχει εκθέσει τα παιδιά μας σε ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο όσον αφορά το παράνομο και επιβλαβές περιεχόμενο που υπάρχει στο Διαδίκτυο.

Πηγή:

ΠΛΗ.ΝΕ.Τ

Αν βρήκατε το άρθρο μας χρήσιμο, θέλετε να μείνετε ενημερωμένοι για όλα τα νέα στο τομέα της τεχνολογίας καθώς και σε χρηστικά άρθρα, βοηθήστε μας κάνοντας like στην σελίδα μας στο Facebook πατώντας εδώ

Series Navigation<< Δίκαιο και Internet 2005 – 2007 (Μέρος 2)Δίκαιο και Internet 2009 (Μέρος 4) >>
(Visited 123 times, 1 visits today)

Μοιραστείτε το άρθρο

Ετικέτες: Last modified: 21/10/2019